Czym jest zdolność kredytowa i od czego zależy? | NOTUS

Opublikowane: 07 marca 2023

Chcąc skorzystać z kredytu hipotecznego czy gotówkowego, nie wystarczy samo ustalenie potrzebnej kwoty i dogodnego okresu spłaty. Musisz spełnić szereg konkretnych wymagań stawianych przez banki, od których spełnienia zależy przyznanie kredytu, jego wysokość czy nawet atrakcyjność danej oferty. Jednym z najistotniejszych jest posiadanie zdolności kredytowej.

Czym tak w ogóle jest zdolność kredytowa? Jak jest ustalana? Czy masz wpływ na jej wysokość? I wreszcie, dlaczego jej rzetelne obliczenie jest ważne nie tylko dla banku, ale również dla Ciebie? Sprawdź!

Zdolność kredytowa – co to takiego i co oznacza dla kredytobiorcy?   

Określając możliwie najprościej, przez zdolność kredytową rozumiemy maksymalną kwotę kredytu, którą bank jest gotów Ci udzielić przy określonych warunkach i w Twojej konkretnej sytuacji finansowej.

Na podstawie wielu parametrów, którym przyjrzymy się poniżej, bank szacuje, czy i w jakiej wysokości kredyt będzie dla Ciebie bezpieczny – czyli będziesz w stanie spłacać go terminowo.

Źródło: obliczenia NOTUS Finanse S.A. dla bankówm które do 24.02.2023 roku zaimplementowały zmiany wynikającego ze stanowiska UKNF.

Najważniejszy czynnik w ocenie zdolności kredytowej – dochód

Najistotniejszym parametrem, od którego rozpoczyna się liczenie zdolności kredytowej, są Twoje zarobki. W odniesieniu do zaakceptowanej wysokości dochodów netto bank określa, jaką ratę kredytu będziesz w stanie płacić, jednocześnie pozostawiając część dochodów na stałe koszty utrzymania.

Dochody muszą być regularne, stabilne i oczywiście udokumentowane. Za najbezpieczniejszą formę zatrudnienia uznaje się umowę o pracę, najlepiej na czas nieokreślony. Na szczęście prowadząc działalność gospodarczą czy realizując umowy zlecenie lub o dzieło, również możesz otrzymać kredyt, o ile spełnisz kilka dodatkowych wymagań dotyczących m.in. okresu zatrudnienia. Część z banków zaakceptuje też np. wpływy z najmu czy nawet świadczenie 800+.

Co jeszcze wpływa na zdolność kredytową? 

Wydatki gospodarstwa domowego 

Same dochody to nie wszystko. Ponieważ nie ma możliwości, aby całość wynagrodzenia przeznaczać tylko na spłatę kredytu hipotecznego czy gotówkowego, banki analizując zdolność, muszą ustalić też wysokość Twoich stałych kosztów utrzymania – kwoty, którą potrzebujesz „na życie”. Dotyczy to opłat, abonamentów, ubezpieczeń, żywności, utrzymania samochodu, itp. Minimalna wysokość obliczana na podstawie wskaźników Głównego Urzędu Statystycznego w zależności od miejsca zamieszkania, liczby osób na utrzymaniu itp. Bank przyjmie kwotę odpowiednią dla Twojego gospodarstwa domowego, chyba że sam zadeklarujesz wyższą. 

Aktualnie spłacane kredyty i inne posiadane zobowiązania

Wszystkie posiadane zobowiązania zmniejszają Twoją zdolność kredytową. Banki sumują raty spłacanych kredytów, nawet tych stosunkowo niewielkich, jak zakupy na raty 0%, ale również przyznanych limitów w rachunkach i kartach kredytowych – co ważne, nawet jeśli z nich faktycznie nie korzystasz.

Historia kredytowa

W ocenie zdolności kredytowej sprawdzane są nie tylko obecne, ale także już spłacone kredyty. W tym celu wykorzystywane są dane gromadzone m.in. w Biurze Informacji Kredytowej. Dzięki temu bank wie, czy nie zalegasz z płatnościami i czy w przeszłości spłacałeś swoje zobowiązania terminowo. Negatywna historia z pewnością przekreśli szanse na kredyt, dlatego ureguluj wszystkie zobowiązania i na wszelki wypadek sprawdź swoją historię w BIK, zanim zdecydujesz się wnioskować o nowy kredyt.

Parametry kredytu i atrakcyjność oferty

Co do zasady, im wyższa rata kredytu, tym niższa zdolność kredytowa. Dlatego otrzymasz wyższą kwotę, wydłużając okres kredytowania (tu granicą jest 25 lat, wydłużenie ponad nie spowoduje dalszego wzrostu zdolności), ale również uzyskując możliwie najlepsze warunki cenowe. Ogromny wpływ ma również podejście i oferta konkretnego banku – rozpiętości w kwotach maksymalnych, przy identycznych parametrach, są naprawdę znaczne.

Scoring, czyli…wszystkie informacje na raz 

Scoring to kompleksowa, ale bardzo “subiektywna” ocena kredytobiorcy i planowanej transakcji, dokonywana przez konkretny bank. Scoring ma nie tylko zero-jedynkowy wpływ na to, czy otrzymasz kredyt, czy decyzja będzie odmowna. Część banków uzależnia od niego również maksymalną zdolność kredytową. Poza parametrami wymienionymi wcześniej, na scoring mogą mieć wpływ również takie aspekty jak wiek, stan cywilny, wykształcenie i wiele innych. 

Dlaczego warto sprawdzić swoją zdolność przed złożeniem wniosków o kredyt?

Obliczenie zdolności kredytowej ma na celu zapewnienie jak największego bezpieczeństwa transakcji. Dla banku – aby zminimalizować ryzyko niespłacalności kredytu, ale również dla kredytobiorcy – aby na przestrzeni kilkunastu czy nawet trzydziestu kilku lat rata udzielonego kredytu była możliwa do spłaty i nie była zbyt dużym obciążeniem.

Czy zdolność kredytową można poprawić?

Jeśli kwota proponowana przez banki jest niższa od oczekiwanej, ale jesteś przekonany, że nie będziesz mieć problemów z obsługą wyższego kredytu, istnieje kilka sposobów pozwalających poprawić zdolność kredytową. Możesz je zweryfikować i wykorzystać w swojej konkretnej sytuacji, zwiększając szansę pozytywnej decyzji kredytowej. 

Przejrzyj swoje kredyty i inne zobowiązania

Może być tak, że bez angażowania środków i bardzo małym wysiłkiem możesz pozbyć się części z nich. Jak wspomniano wyżej, limity odnawialne przyznane do konta bankowego czy te w kartach kredytowych obciążają Twoją zdolność, nawet jeśli pozostają niewykorzystane, a bardzo łatwo je zamknąć. Podobnie z innymi kredytami, w tym ratami 0% – najczęściej to stosunkowo niewielkie kwoty, a kilkaset złotych spłacanych rat miesięcznie to kilkadziesiąt tysięcy niższa zdolność kredytowa przy nowym kredycie.

Zwiększ swoje dochody

Tak, brzmi to „zbyt prosto”, bo nie zawsze masz wpływ na wysokość swojego wynagrodzenia, ale na pewno coś da się zrobić. Może nadgodziny? Albo premia? A może części zmienne nie były do tej pory wypłacane na konto i warto w końcu to zmienić. Z kolei prowadząc działalność gospodarczą, masz trochę większą swobodę, chociażby ograniczając koszty czy przesuwając je w czasie. Warto podkreślić, że banki sumują dochody ze wszystkich akceptowanych źródeł, śmiało możesz dodać umowy zlecenie i o dzieło, dochody z najmu, a w część banków pozwala uwzględniać nawet świadczenie 800+.

Dodaj współkredytobiorcę

Jeśli działania wymienione wyżej nie przyniosły oczekiwanej poprawy, możesz spróbować dołączyć do kredytu dodatkowe osoby.

Nie musicie być nawet w żaden sposób spokrewnieni, a w większości przypadków nie musicie również wspólnie kupować nieruchomości. Pamiętaj, że współkredytobiorcy będą oceniani przez bank w identyczny sposób, czyli poza dochodami bank sprawdzi również ich wiek, spłacane kredyty i wszystkie pozostałe kryteria.

Wybierz odpowiedni bank

Idealnie, jeśli będziesz mógł wybrać kredyt, sugerując się tylko całkowitymi kosztami i atrakcyjnością danej oferty. Jednak różnice między bankami to nie tylko oprocentowanie czy ogólnie warunki cenowe, ale również podejście do akceptacji poszczególnych źródeł dochodów i liczenia zdolności kredytowej. Według aktualnych wyliczeń różnice w maksymalnych kwotach sięgają nawet 40%, przy identycznej kwocie dochodu. I co ciekawe, nie zawsze bank z wyższą zdolnością jest tym „najdroższym”.

Nie zwiększaj zdolności kredytowej na siłę

Wykorzystanie powyższych sposobów może istotnie poprawić Twoją zdolność kredytową. Pamiętaj jednak, że wyższa kwota kredytu, to jednocześnie wyższe raty, wyższe odsetki i całkowita kwota, którą będziesz musiał oddać bankowi. Miej na uwadze, że raty kredytu w trakcie jego spłaty będą się zmieniać, na co w chwili obecnej nie masz wpływu. Uwzględnij to w swoim budżecie, zestaw z faktycznymi miesięcznymi wydatkami i ustal „swoją faktyczną zdolność”, czyli wysokość raty, jaką na pewno będziesz w stanie spłacać.

Jak wyliczyć zdolność kredytową na własne potrzeby? Kalkulator i ekspert finansowy

Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu na wyliczenie zdolności kredytowej, dającego pewność otrzymania kredytu w dowolnym banku. Szereg danych analizowanych przez banki, zmieniające się oprocentowanie czy choćby aktualizacja regulacji i wytycznych stawianych bankom powodują, że maksymalne kwoty możliwe do uzyskania mogą zmienić się „z dnia na dzień”.

Warto jednak, jeszcze przed złożeniem wniosków o kredyt, zdecydować się na choćby szacunkowe wyliczenie zdolności kredytowej. Możesz to zrobić samodzielnie, korzystając z internetowego kalkulatora zdolności kredytowej lub zdecydować się na konsultacje z ekspertem finansowym. Dzięki temu zaoszczędzisz czas, lepiej zaplanujesz przyszłe wydatki oraz zminimalizujesz ryzyko odmowy udzielenia kredytu.

FAQ

Co to znaczy mieć zdolność kredytową?

Osoba mająca zdolność kredytową to osoba, która w ocenie banku będzie w stanie spłacić kredyt na konkretną kwotę i na warunkach ustalonych w umowie. Zdolność kredytowa jest niezbędna do otrzymania kredytu w banku, dlatego jej precyzyjne wyliczanie powinno być jedną z pierwszych czynności, jeśli planujesz zaciągnąć kredyt gotówkowy bądź hipoteczny. 

Co “buduje” zdolność kredytową?

Na zdolność kredytową i jej wysokość wpływ mają dochody, w odpowiedniej wysokości, wystarczające do spłaty wnioskowanego kredytu, ale jednocześnie pokrycia wszystkich zobowiązań i pozostałych wydatków niezbędnych do utrzymania gospodarstwa domowego kredytobiorcy. 

Jak banki liczą zdolność kredytową?

Podczas oceny zdolności kredytowej przez bank pod uwagę brany jest miesięczny dochód netto, rodzaj zatrudnienia, wydatki, liczba osób na utrzymaniu i inne zobowiązania finansowe. Bank sprawdza też historię kredytową klienta i analizuje jego profil jako rzetelnego kredytobiorcy. 

Co widzi bank w raporcie BIK?

Na podstawie raportu z BIK-u (Biura Informacji Kredytowej) bank uzyskuje dane dotyczące całej Twojej historii kredytowej. Bank “widzi” zatem wszystkie zobowiązania w trakcie spłaty, ale również te już spłacone, wraz z informacjami o ewentualnych opóźnieniach, ich częstotliwości itp. W BIK widoczne są wszystkie zobowiązania, czyli nie tylko kredyty bankowe, ale również pożyczki pozabankowe, kredyty ratalne czy nawet zakupy z odroczoną płatnością jak PayPo, AllegroPay itd. 

Czy historia w BIK jest niezbędna do uzyskania kredytu hipotecznego?

Nie! Brak historii kredytowej jest dużo lepszy niż zła historia kredytowa. Bez problemu możesz wnioskować o kredyt, również hipoteczny, nawet jeśli będzie to Twoje pierwsze zobowiązanie. Nie musisz, wręcz nie powinieneś, korzystać “na siłę” z rat, kart kredytowych itp. jako “przygotowanie” do kredytu.

Jakub Kuflowski Ekspert finansowy jakubkuflowski.notus.pl