Dziedziczenie konta bankowego – jak przebiega? Co musisz wiedzieć?
Po śmierci właściciela rachunku bankowego zgromadzone na nim środki nie podlegają dziedziczeniu na tych samych zasadach, co inne dobra, takie jak nieruchomości. Dziedziczenie konta bankowego może przebiegać na kilka sposobów. Jeśli chcesz wiedzieć, jak wypłacić pieniądze z konta bliskiej osoby lub chcesz zabezpieczyć swoją rodzinę i umożliwić jej szybką wypłatę swoich oszczędności na wypadek nieszczęśliwego zdarzenia, przeczytaj ten tekst.
Spis treści
Czy dziedziczenie konta bankowego jest możliwe i co oznacza?
Dziedziczenie konta bankowego oznacza dziedziczenie zgromadzonych na nim środków pieniężnych. Sama umowa rachunku bankowego przestaje bowiem obowiązywać w dniu śmierci jego właściciela. Po przekazaniu aktu zgonu do banku bardzo szybko, maksymalnie w ciągu kilku dni, wygasa umowa. Jeśli bank nie otrzyma informacji o śmierci klienta, dopiero po 5 latach od ostatniej dyspozycji weryfikuje jego status w bazie PESEL, aby potwierdzić, czy właściciel konta nadal żyje. W przypadku potwierdzenia śmierci rozpoczyna procedurę zamknięcia konta.
Osoby, którym przysługuje prawo do spadku, powinny w pierwszej kolejności przedstawić akt zgonu w banku, kolejno ewentualnie sprawdzić, czy bliski posiada rachunki w innych placówkach, następnie zgłosić się do sądu o ustanowienie prawa do spadku. Dopiero po zakończeniu czynności sądowych i otrzymaniu odpowiedniego rozporządzenia można dysponować środkami z rachunku bankowego zmarłego.
W banku należy więc przedstawić sądowy akt poświadczenia dziedziczenia lub też notarialne poświadczenie dziedziczenia potwierdzające nabycie spadku. W przypadku większej liczby spadkobierców, zgodnie z art. 1037 § 1 k.c., dział spadku może odbyć się na drodze orzeczenia sądu lub na mocy umowy pomiędzy wszystkimi spadkobiercami. Istnieją jednak pewne wyjątki.
Jakim normom podlega dziedziczenie pieniędzy z konta przez spadkobierców?
Gotówka, nieruchomości czy wszelkie inne dobra należące do danej osoby wchodzą w skład spadku. Dziedziczone są na dwa sposoby – mogą zostać ujęte w testamencie (zmarły w trakcie życia decyduje, co i komu chce przekazać po swoim odejściu) lub przekazane najbliższym na drodze ustanowienia prawa do spadku przez sąd, na podstawie prawa cywilnego. Inaczej wygląda natomiast dziedziczenie pieniędzy na rachunku bankowym, które jest regulowane zapisami prawa bankowego.
Posiadacz konta ma prawo do wskazania osoby, która na wypadek jego śmierci otrzyma określoną sumę środków zgromadzonych na rachunku. Istnieje też możliwość wypłaty kwoty potrzebnej na pokrycie wydatków związanych z pogrzebem. Nieco innych kroków będzie też wymagało zamknięcie konta wspólnego. Wszystkie te kwestie przybliżamy w dalszej części.
Czym jest ustanowienie dyspozycji na wypadek śmierci?
W trakcie życia możesz zdecydować, kto otrzyma określoną sumę środków z konta bankowego na wypadek Twojej śmierci. Jest to tzw. dyspozycja wkładem na wypadek śmierci. Aby ją złożyć, wystarczy udać się do placówki banku i wypełnić stosowny formularz, w którym trzeba podać m.in. dokładne dane osoby mającej otrzymać środki. Dyspozycja taka może być ustanowiona w każdym czasie przez posiadacza rachunku, a bank nie ma prawa odmówić takiej możliwości czy pobierać za nią dodatkowych opłat.
Trzeba jednak pamiętać, że istnieją pewne ograniczenia. Dyspozycja może dotyczyć wyłącznie rachunków osób fizycznych – nie można jej ustanowić do konta firmowego. Ponadto prawo bankowe określa maksymalną kwotę, jaka może być wypłacona w ramach takiej dyspozycji. Nie może ona przekraczać dwudziestokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, w okresie za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku bankowego. Wspomniane przeciętne miesięczne wynagrodzenie jest określane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Jeśli więc zmarły posiadał wyższą kwotę zgromadzoną na koncie bankowym, to tylko jej część może zostać przekazana wskazanej osobie, a pozostała będzie wchodzić w skład spadku.
Jak wygląda dziedziczenie w przypadku śmierci osoby będącej współposiadaczem konta?
W przypadku konta bankowego, stanowiącego współwłasność dwóch osób, po śmierci jednej z nich najczęściej bank przekształca takie konto w rachunek indywidualny. Nie oznacza to jednak, że wszystkie zgromadzone na nim środki muszą przejść w posiadanie jednej osoby. Zwykle dochodzi do podziału środków na równe części, a połowa z nich wchodzi w skład spadku, o który mogą się ubiegać spadkobiercy.
Czy trzeba zgłosić do banku śmierć właściciela konta?
Instytucje finansowe nie są automatycznie informowane o śmierci posiadacza konta bankowego. Może zrobić to najbliższa rodzina. Nie jest to obowiązek, natomiast chcąc uzyskać dostęp do zgromadzonych środków, w pierwszej kolejności trzeba udać się do placówki banku, w którym bliski miał konto. W momencie przedstawienia aktu zgonu dana instytucja blokuje dostęp do wszystkich kont danej osoby – zarówno rachunków bieżących, jak i kont oszczędnościowych, lokat i kredytów. Zapobiega to nieautoryzowanym wypłatom i zabezpiecza pieniądze, które zostaną przekazane dopiero osobie, która udowodniła prawo do spadku.
Co zrobić, jeśli nie wiemy, gdzie zmarły miał rachunek bankowy?
Zdarza się, że rodzina zmarłego nie wie, czy posiadał on rachunek bankowy lub w jakim banku gromadził pieniądze. W takich sytuacjach istnieje możliwość złożenia odpowiedniego wniosku z prośbą o sprawdzenie takich informacji. W takim przypadku należy udać się do dowolnego banku, aby złożyć stosowny wniosek.
Czy można wypłacić środki zgromadzone na koncie zmarłego, mając kartę do niego?
Po śmierci posiadacza konta zwykle jego rodzina wchodzi w posiadanie jego karty do konta lub nawet danych do aplikacji internetowej, pozwalających na dokonanie wypłaty pieniędzy lub zrobienie przelewu. Teoretycznie tuż po odejściu bliskiego, kiedy bank nie zablokował jeszcze konta, technicznie jest to możliwe. Trzeba jednak pamiętać, że krok taki, bez posiadania stosownego tytułu prawnego (postanowienia sądu potwierdzającego prawo do spadku), jest nielegalny. Wypłata pieniędzy bez owego postanowienia grozi więc karą grzywny, a nawet pozbawienia wolności.
Co należy zrobić, aby wypłacić pieniądze z rachunku zmarłej osoby na pogrzeb?
Zgodnie z art. 55 prawa bankowego istnieje możliwość ubiegania się wypłaty z konta zmarłego środków, które zostały przeznaczone na pokrycie wydatków związanych z pogrzebem. W tym celu należy złożyć adekwatny wniosek do banku i przedstawić rachunki potwierdzające poniesione wydatki. Warto przy tym wiedzieć, że o wypłatę może ubiegać się dowolna osoba, która takie koszty poniosła, nawet jeśli nie posiada stwierdzenia nabycia spadku, nie jest spadkobiercą czy proces spadkowy nie został jeszcze zakończony. Kwota taka nie jest też wliczana w masę spadkową.
