Kredyt gotówkowy

Czym jest wiarygodność kredytowa? Wiarygodność a zdolność kredytowa

Karolina Biedrzyńska

Ekspert Finansowy

6 min czytania

Opublikowane: 29 października 2025

Zanim bank przyzna Ci kredyt, musi sprawdzić, czy stać Cię na jego spłatę. W tym celu analizuje Twoją zdolność kredytową, czyli przede wszystkim dochody, ich źródło, aktualne zobowiązania i ponoszone koszty. Na tej podstawie ustala, jaką możesz płacić maksymalnie ratę i czy w ogóle oczekiwana kwota jest dla Ciebie dostępna. Jednak to nie wszystko. Bank sprawdza również Twoją wiarygodność kredytową. Co to oznacza? 

Czym jest wiarygodność kredytowa?

Przy ocenie Twojej wiarygodności znaczenie mają zupełnie inne czynniki niż w ramach analizy zdolności. Bank sprawdza, czy rzetelnie podchodzisz do spłaty zobowiązań – zarówno aktualnych, jak i przeszłych. Jeśli stwierdzi, że przyznanie kredytu jest ryzykowne, może odmówić Ci jego udzielenia albo oczekiwać dodatkowego zabezpieczenia spłaty.

Analiza wiarygodności kredytowej jest obowiązkiem wynikającym z Rekomendacji T. Opóźnienia w spłacie działają na Twoją niekorzyść. Jeśli powtarzały się wielokrotnie, albo zobowiązanie było uregulowane bardzo długo po terminie, rośnie ryzyko odmowy przyznania kredytu. 

Jak banki analizują wiarygodność kredytową?

Banki wykorzystują różne źródła danych do oceny tej wiarygodności. Do ich dyspozycji są:

• Biuro Informacji Kredytowej (BIK) – to główne źródło informacji kredytowej i gospodarczej w Polsce, największy zbiór danych pod kątem terminowości spłacania kredytów i pożyczek. Istnieje od 1997 roku. Znajdują się w nim dane około 25 mln Polaków i 222 mln rachunków kredytowych i pożyczkowych [1]. Często BIK nazywany jest bazą dłużników, ale to nieprawda. 90% informacji zgromadzonych w bazie jest pozytywnych.
• BIG InfoMonitor S.A. – gromadzi informacje o przeterminowanym zadłużeniu osób i firm. Można się z niego dowiedzieć m.in. o opóźnieniach w płatności rachunków za telefon, internet, czynsz, ale również z tytułu alimentów. W bazie znajduje się około 110 mln informacji o zadłużeniu. Co ciekawe, około 75% firm spłaciło dług po otrzymaniu wiadomości o wpisie do rejestru dłużników BIG. 
• System Bankowy Rejestr – wykorzystywany jest w pierwszej fazie oceny ryzyka związanego z danym klientem. Umożliwia wymianę informacji identyfikujących klientów, którzy nie wywiązują się ze swoich zobowiązań wobec banków. W przypadku konsumentów łączna wartość takich zobowiązań musi wynosić co najmniej 200 zł, natomiast przedsiębiorców – 500 zł. W obu przypadkach zobowiązania powinny być wymagane od co najmniej 60 dni. Oczywiście tymi informacjami wymieniają się banki.

Nie są to wszystkie bazy, z których korzystać mogą banki. W analizie wiarygodności ważnym elementem jest scoring, czyli ocena punktowa ustalana na podstawie Twojej historii spłaty zobowiązań. Istotne miejsce zajmuje w tym scoring BIK, ustalany przez Biuro Informacji Kredytowej.

Co to jest scoring BIK i od czego zależy?

Ocenę punktową BIK znajdziesz w raporcie BIK. Jest wyliczana w przypadku spłacania co najmniej jednego kredytu przez okres ponad 6 miesięcy. Z raportu dowiesz się, co wpłynęło na wynik. Scoring zależy od takich czynników, jak:

• Terminowość spłaty rat – ma priorytetowe znaczenie. Jeśli spłacasz zobowiązania w terminie, to działa na Twoją korzyść. W przypadku opóźnień liczy się ich czas i kwota zadłużenia. Im szybciej spłacisz zaległość, tym lepiej. 
• Korzystanie z kart kredytowych, limitów kredytowych i kredytów konsumpcyjnych – a dokładnie, jak z nich korzystasz. Zadłużanie w dużym stopniu może wskazywać na problemy z płynnością finansową i realne trudności ze spłatą w przyszłości. 
• Składanie wniosków o zobowiązania – znaczenie ma liczba wniosków o kredyt w ostatnich 12 miesiącach. Może to wpłynąć negatywnie na ocenę, ale nie musi. Jeśli składasz ich wiele o ten sam kredyt w ciągu 14 dni, zostanie on potraktowany jako jeden przy naliczaniu oceny punktowej BIK. Wszystkie złożone wnioski są widoczne w raporcie. 
• Doświadczenie w spłacie – długa historia terminowo spłacanych kredytów oznacza wyższą ocenę punktową, o ile oczywiście płacisz raty bez opóźnień [2]. 

Jak sprawdzić swoją wiarygodność kredytową?

Jeśli planujesz złożyć wniosek o kredyt gotówkowy lub inne zobowiązanie, wcześniej sprawdź nie tylko swoją zdolność kredytowa, ale również wiarygodność. Dzięki temu będziesz wiedzieć, jak wygląda Twoja sytuacja – znając ją, będziesz też mógł spróbować coś zrobić, aby poprawić historię kredytowania. 

Zdarza się, że w BIK-u widnieją negatywne wpisy, które zostały dodane przez pomyłkę. W takim przypadku musisz złożyć wniosek do instytucji, która dodała ten wpis, bo tylko ona może go usunąć. Nie wystarczy skontaktować się z BIK-iem. Aby jednak o tym wiedzieć, najpierw musisz sprawdzić swoją wiarygodność kredytową. Jak? Pobierz raport BIK.

Raz na pół roku możesz uzyskać uproszczoną jego wersję za darmo. Musisz złożyć wniosek. Najłatwiej zrobisz to online. Najpierw załóż konto, potwierdź swoją tożsamość, a następnie wyślij wiadomość z prośbą o udostępnienie kopii danych. Nie otrzymasz jej od razu – poczekasz do 30 dni. 

Co zawiera darmowy raport BIK?

Znajdziesz w nim jedynie podstawowe informacje związane z Twoimi zobowiązaniami. Sprawdzisz, kto i kiedy pytał o Twój scoring albo przekazywał dane na Twój temat. Są tam również informacje o tym, jakie spłacasz aktualnie zobowiązania i jakie masz ewentualne opóźnienia. Jeśli przygotowujesz się do zaciągnięcia zobowiązania, warto skorzystać z odpłatnej wersji raportu. Zawiera pełną historię spłat i zapytań kredytowych – komplet danych, które powinny Cię zainteresować jako potencjalnego kredytobiorcę. Dzięki temu możesz się przygotować do wnioskowania o zobowiązanie – czyli co dokładnie możesz zrobić?

Jak zwiększyć swoją wiarygodność kredytową?

Aby budować wiarygodność, musisz przede wszystkim pokazać swoją rzetelność przez spłacanie rat w terminie. Kolejną kwestią jest dbanie o terminowość regulowania innych zobowiązań, takich jak rachunki za czynsz czy alimenty. Wszelkie opóźnienia zmniejszają Twoją wiarygodność, ale to nie oznacza, że jeśli zapomnisz o zapłacie i uregulujesz ją dzień później, to już nie dostaniesz kredytu. 

Sposobem na budowanie wiarygodności jest zaciąganie zobowiązań na małą kwotę i ich terminowe spłacanie, np. w ramach karty kredytowej. To zdecydowanie podziała na Twoją korzyść, kiedy zechcesz otrzymać kredyt na większą kwotę, np. na samochód.

Warto wyrazić zgodę na przetwarzanie przez BIK informacji o kredytach i pożyczkach spłaconych w terminie. Dzięki temu pozytywna historia nie znika z bazy po zamknięciu zobowiązania i dalej buduje Twoją wiarygodność. W przypadku kredytów spłacanych z dużym opóźnieniem sytuacja wygląda inaczej – jeśli zwłoka przekroczyła 60 dni, BIK ma prawo przechowywać takie negatywne wpisy jeszcze przez 5 lat od dnia spłaty.

Jeśli spodziewasz się przejściowych problemów i spłata raty to dla Ciebie zbyt duże obciążenie, skontaktuj się z bankiem. Być może zgodzi się na zmianę umowy, wydłużenie okresu spłaty lub wakacje kredytowe. Najważniejsze to nie dopuścić do opóźnień. Jeśli na nie pozwolisz, to przełoży się to na negatywne wpisy w BIK-u.

Kiedy zażegnasz problemy finansowe, ponownie sprawdź raport BIK. Upewnij się, że nie zawiera błędów. Czy zniknęły wpisy, których już nie powinno tam być? Jeśli nie, to zwróć się do instytucji, która umieściła dany wpis z prośbą o jego usunięcie. Pamiętaj, że działające na rynku firmy, które oferują czyszczenie BIK-u, tak naprawdę w niczym Ci nie pomogą. Żaden zewnętrzny podmiot nie doprowadzi do ich usunięcia – może to zrobić tylko ta instytucja, która dodała wpis. 

Kiedy uporządkujesz sytuację, możesz złożyć wniosek do instytucji finansowej o kredyt. Oczywiście, wiarygodność to nie wszystko – znaczenie ma również wspomniana zdolność kredytowa. Jeśli chcesz znaleźć najkorzystniejsze oferty finansowania, skontaktuj się z naszym Ekspertem Finansowym, który przygotuje spersonalizowane zestawienie produktów z różnych banków.

Źródła:

1. O Biurze Informacji Kredytowej
2. Czym jest ocena punktowa BIK i co na nią wpływa?