Kredyt gotówkowy

Kredyt konsumpcyjny – czym jest? Kredyt konsumencki a konsumpcyjny

Marcin Zwalinski

Ekspert Finansowy

7 min czytania

Opublikowane: 10 kwietnia 2025

W ofercie banków znajdziesz kredyty gotówkowe, hipoteczne, samochodowe czy obrotowe. Innymi nazwami zobowiązań, z którymi możesz się spotkać, są kredyty konsumpcyjne i konsumenckie. Ich nazwy brzmią podobnie i często są mylone, jednak nie oznaczają tego samego. Czym się różnią?

Kredyt konsumencki i kredyt konsumpcyjny – co to jest?

Podstawowa różnica między kredytem konsumenckim i konsumpcyjnym polega na tym, że pierwszy z nich jest udzielany wyłącznie osobom fizycznym, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Określając to precyzyjniej, możesz mieć firmę, ale umowę z bankiem musisz zawrzeć jako konsument, a nie przedsiębiorca. Przeznaczeniem otrzymanych środków nie może być finansowanie działalności. Natomiast w przypadku kredytu konsumpcyjnego cel ma być po prostu konsumpcyjny, bez określania szczegółów, czyli możesz go przeznaczyć np. na meble, sprzęt RTV czy samochód. Ten rodzaj kredytu nie jest regulowany prawnie i obejmuje różne produkty o charakterze konsumpcyjnym. 

Kredyt konsumencki i kredyt konsumpcyjny  – czym się różnią?

Aby ułatwić Ci zrozumienie różnic między kredytem konsumenckim i konsumpcyjnym, zaprezentowaliśmy porównanie w formie tabeli.

Regulacje prawne w przypadku kredytu konsumenckiego powodują, że to właśnie on jest najpopularniejszym produktem kredytowym. Jeśli składasz do banku wniosek o 10 tys. zł na zakup sprzętu RTV lub mebli, potrzebujesz 5 tys. zł na wyjazd wakacyjny, to niemal na pewno skorzystasz z kredytu konsumenckiego. Zazwyczaj nie musisz jednak określać, na co potrzebujesz środków.

Wyjątkiem są zobowiązania celowe, takie jak wspomniany kredyt samochodowy. Jeśli potrzebujesz środków na auto, masz co najmniej dwie opcje. Pierwszą jest właśnie kredyt samochodowy, w przypadku którego umowa zawiera informację o przeznaczeniu zobowiązania. Dodatkowo bank w tym przypadku ma zabezpieczenie spłaty, którym przeważnie jest kupowane auto. Ten sam zakup możesz jednak sfinansować kredytem gotówkowym. Środki możesz przeznaczyć na dowolny cel. Umowa nie będzie zawierać informacji, na co chcesz zaciągnąć kredyt. Bank nie będzie też tego kontrolować. 

Co daje zaciągnięcie kredytu konsumenckiego?

Prawne uregulowanie tych zobowiązań powoduje, że kredytobiorcy są lepiej chronieni. Oto, z jakimi możliwościami wiąże się korzystanie z kredytu konsumenckiego:

• Prawo do całkowitej lub częściowej spłaty kredytu przed terminem określonym w umowie  – jeśli zgromadzisz wolne środki, możesz dokonać takiej nadpłaty bez konieczności informowania o tym banku ani proszenia o zgodę. Bank nie może Ci odmówić tej możliwości. Dzięki przedterminowej spłacie jesteś w stanie obniżyć całkowite koszty kredytu. Sprawdź jednak, czy bank nie naliczy z tego tytułu żadnej opłaty. Tę kwestię również reguluje ustawa. Bank może naliczyć prowizję, jeśli spłata przypada na okres, w którym oprocentowanie zobowiązania jest stałe, a kwota spłacana w okresie kolejnych 12 miesięcy wynosi więcej niż trzykrotność przeciętnego wynagrodzenia w grudniu poprzedniego roku. Prowizja jednocześnie nie może wynosić więcej niż 1% spłacanej kwoty, jeśli do końca okresu spłaty pozostało mniej czasu niż rok.
• Odstąpienie od umowy – możesz odstąpić od niej w terminie 14 dni od zawarcia umowy z bankiem, SKOK-iem czy firmą pożyczkową. Nie ma znaczenia, jaki to produkt kredytowy ani też sposób zawarcia umowy. Nie musisz podawać, z jakiego powodu rezygnujesz z kredytowania. Jednocześnie obejmuje to produkty, które towarzyszyły zawarciu umowy, np. konto osobiste. Nie poniesiesz z tego tytułu żadnych opłat. 
• Obowiązki informacyjne – z ustawy wynikają również dane, które muszą pojawić się w reklamach dotyczących kredytu konsumenckiego. Dobrze widoczne muszą być informacje o stopie oprocentowania (wraz z określeniem, czy jest zmienna, czy stała). Kolejne niezbędne elementy to całkowita kwota kredytu i rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO). 

Do tego trzeba wspomnieć o limicie kwotowym, czyli 255  550 złotych. Aby zobowiązanie było kredytem konsumenckim, nie może być wyższe. Kredyt konsumpcyjny nie stawia takiego ograniczenia. Jeśli jednak chodzi o okres kredytowania, to są one w obu przypadkach podobne – od miesiąca do przeważnie 10 lat.

Uwaga: większość produktów oferowanych przez banki jest jednocześnie kredytem konsumenckim i konsumpcyjnym. 

Kiedy kredyt nie jest konsumencki?

Nie jest nim zobowiązanie, które opiewa na wyższą kwotę niż 255  550 złotych. To samo dotyczy kredytu z dofinansowaniem czy sprzedaży ratalnej w ramach ofert tzw. rat bez odsetek. Chodzi tutaj o produkty kredytowe, w przypadku których stopy procentowe są niższe od powszechnie obowiązujących. 

Rodzaje kredytu konsumpcyjnego – czy są jednocześnie kredytem konsumenckim?

Jak wspominaliśmy, kredyty konsumpcyjne znajdziesz wyłącznie w ofertach banków. Pożyczka chwilówka w firmie pozabankowej będzie już kredytem konsumenckim. Natomiast do zobowiązań konsumpcyjnych zaliczamy:

• Kredyty gotówkowe – najpopularniejsze zobowiązanie wśród klientów banków. Uzyskane środki możesz wykorzystać na remont, leczenie, wyjazd na urlop i dowolne inne cele. Z danych Biura Informacji Kredytowej wynika, że w styczniu 2025 roku klienci banków w Polsce zaciągnęli aż 359 tys. takich zobowiązań, przy czym ich średnia kwota wynosiła 25 778 zł. Natomiast banki umożliwiają uzyskanie dużo wyższych kwot – przeważnie 200-250 tys. zł. 
• Kredyty ratalne – bardzo lubiane przez Polaków zobowiązania, które zaciągają na zakup sprzętu, mebli, rowerów i nie tylko. To kredyty na niewielkie kwoty. Według BIK-u w styczniu 2025 roku średnia wartość takiego zobowiązania wynosiła 1979 zł. Klienci zaciągnęli ich aż 920,2 tys. 
• Kredyty samochodowe – to już przykład zobowiązania celowego. Środków nie możesz wykorzystać dowolnie, tylko na zakup auta. Kredyt ten jest tańszy od kredytu gotówkowego czy ratalnego m.in. dzięki zabezpieczeniu spłaty.
• Kredyt lombardowy – kiedyś były one dostępne pod zastaw nieruchomości, a obecnie takie zobowiązania są oferowane wyłącznie bankom komercyjnym przez Narodowy Bank Polski. 
• Karta kredytowa – środki, z których możesz korzystać dzięki karcie kredytowej i wykorzystać je dowolnie. Nie obowiązuje w tym przypadku spłata ratalna. 
• Kredyty w koncie osobistym – zobowiązanie, dzięki któremu saldo Twojego konta zwiększa się o określoną kwotę do dyspozycji. Środki te musisz jednak zwrócić na rachunek w ustalonym okresie.

W większości przypadków takie kredyty konsumpcyjne będą jednocześnie kredytem konsumenckim. Nie jest nim, np. kredyt ratalny, który uzyskasz w ramach oferty 0%, tzn. kiedy masz oddać dokładnie taką kwotę, ile kosztowała kupiona z tych środków rzecz. Kredytem konsumpcyjnym nie jest również chwilówka z firmy pozabankowej. 

Jakie dokumenty potrzebne są do kredytu konsumpcyjnego lub konsumenckiego?

Oczekiwania w tym zakresie są w zasadzie identyczne – nazewnictwo nie ma tutaj większego znaczenia. Bank musi przeprowadzić analizę zdolności kredytowej, zweryfikować dochody kredytobiorcy, aby ustalić, czy jest on w stanie spłacić zobowiązanie. Sprawdzi Cię również w Biurze Informacji Kredytowej, tzn. ustali, jaka jest Twoja historia kredytowa. 

Możliwe, że w danym przypadku wystarczy, że złożysz wniosek i bez dodatkowych dokumentów otrzymasz oczekiwaną kwotę. Możliwe, że formalności będą ograniczone do minimum, jeśli jesteś klientem danego banku, masz w nim rachunek osobisty, który jest dla Ciebie głównym kontem oszczędnościowo-rozliczeniowym. Zaufani klienci mogą skorzystać nawet z oferty na klik, tzn. wystarczy, że zaakceptujesz zaproponowane warunki, a bank po chwili przeleje na Twoje konto proponowaną kwotę. W innych przypadkach może wymagać następujących dokumentów:

• zaświadczenia o zatrudnieniu i wysokości uzyskiwanych dochodów – najbardziej pożądane są wysokie zarobki i umowa o pracę na czas nieokreślony;
• wyciągu z konta bankowego – na tej podstawie instytucja analizuje, jak zarządzasz środkami, czy jesteś w stanie aktualnie pokryć wszystkie zobowiązania z osiąganego wynagrodzenia;
• rocznego zeznania podatkowego PIT.

Ostateczna lista dokumentów zależy od rodzaju zobowiązania i oczekiwań stawianych przez dany bank. Jeśli chodzi o kwestie nazewnictwa, to niemal na pewno oferta, z której skorzystasz w banku, będzie jednocześnie kredytem konsumenckim i konsumpcyjnym.

Warto też pamiętać, że oferta banku, w którym masz już konto, wcale nie musi być dla Ciebie najkorzystniejsza. Z tego względu przed podjęciem decyzji warto skorzystać z konsultacji Eksperta Finansowego. Porówna on dla Ciebie kilka ofert i wskaże te, które będą w Twoim przypadku najlepszym rozwiązaniem. Pomoże też w całym procesie ubiegania się o kredyt, a więc m.in. w przygotowaniu odpowiednich dokumentów, złożeniu wniosku i analizie umowy zaproponowanej przez bank.

A czy umowa kredytu hipotecznego jest również kredytem konsumenckim? Otóż nie. Po pierwsze takie zobowiązanie jest zabezpieczone hipoteką, co już wyklucza możliwość uznania go za takie. Po drugie, zazwyczaj przekracza kwotę 255 550 zł. Od momentu wejścia w życie Ustawy o kredycie konsumenckim, czyli od dnia 18 grudnia 2011 roku, zobowiązania zabezpieczone hipoteką nie są uznawane za konsumenckie. Jednak w ich przypadku również kredytobiorca ma zapewnioną szeroką ochronę. 

Źródła: BIK: Duże wzrosty na rynku kredytów gotówkowych w styczniu br.