Założenia programu mieszkaniowego „Pierwsze klucze”

Osobom, które chcą kupić pierwsze mieszkanie na własność, zostały przedstawione wstępne założenia programu o nazwie „Pierwsze klucze”. Przedstawiamy najważniejsze z nich.

Kto może skorzystać z programu?

Program jest przeznaczony dla osób, które:

• nie miały i nie posiadają nieruchomości,
• chcą kupić mieszkanie na rynku wtórnym (wyjątkiem są budowy realizowane przez inwestorów społecznych: spółdzielnie mieszkaniowe, SIM-y i TBS-y),
• chcą samodzielnie wybudować lub kupić dom jednorodzinny na rynku wtórnym (np. tam, gdzie nie ma form mieszkalnictwa społecznego). Rząd zapowiada także pomoc w zakupie działki i budowie domu metodą gospodarczą.

Jakie obowiązują limity cen w nowym programie mieszkaniowym?

„Klucz do mieszkania” zakłada wprowadzenie limitu cen metra kwadratowego dla całej Polski – do 10 tys. zł (w przypadku Warszawy, Gdańska, Krakowa, Poznania i Wrocławia do 11 tys. zł). Gminy będą miały możliwość samodzielnego podniesienia i wyznaczania limitu cenowego (samorządy będą współuczestniczyć w kreowaniu polityki mieszkaniowej na ich terenie).

Jakie obowiązują kryteria dochodowe?

W projekcie będą obowiązywać określone ustawą kryteria dochodowe (na szczegóły czekamy, prawdopodobnie będą bazować na zasadach „Kredytu na start”).

Czy będą dopłaty do kredytów? 

Podobnie jak w przypadku limitów dochodowych rząd nie podał szczegółów, jak zamierza wesprzeć kredytobiorców na rynku mieszkaniowym. Prawdopodobnie może być to obniżenie oprocentowania kredytów hipotecznych.

Wsparcie na rynku wtórnym

Program nie obejmie mieszkań sprzedawanych przez deweloperów oraz tych oferowanych z „drugiej ręki”, kupionych inwestycyjnie, np. od tzw. fliperów, którzy nabywają je w celu szybkiej odsprzedaży (kupowane mieszkanie lub dom musi być oddane do użytku co najmniej 5 lat wcześniej, a dotychczasowy właściciel musi je posiadać od przynajmniej 3 lata).

W rządowym projekcie przewidziana jest także możliwość nabycia mieszkania z rynku pierwotnego, jeśli będą budowane przez inwestorów społecznych: spółdzielnie mieszkaniowe, SIM-y i TBS-y (nie będzie limitu ceny za m2, ale  będą występować ograniczenia dla inwestorów wynoszące max. 25% kosztów budowy, do których nie można zaliczyć wydatków związanych z nabyciem działki; inwestor społeczny przez 10 lat zyska prawo do zarządzania częścią wspólną powstałych wspólnot mieszkaniowych).

Jak program „Klucz do mieszkania” ma pomóc na rynku mieszkaniowym?

Mieszkalnictwo komunalne

Wsparcie mieszkalnictwa komunalnego jest:

• skierowane do osób w trudnej sytuacji finansowej (obecnie jest ponad 120 tys. osób w trudnej sytuacji życiowej oczekujących na mieszkanie komunalne),
• przeznaczone na budowę nowych mieszkań oraz podnoszenie standardu już istniejących poprzez remonty i termomodernizację.

Program zakłada udostępnienie w 2025 r. co najmniej 8 tys. tego typu nieruchomości. Przykładowy czynsz dla mieszkania komunalnego o powierzchni 40 m2 w Warszawie ma wynosić ok. 400-500 zł.

Mieszkalnictwo społeczne

W przypadku mieszkalnictwa społecznego projekt zakłada, że:

• Jest skierowany do osób o niższych i umiarkowanych dochodach (będących na granicy zdolności kredytowej), ale niekwalifikujących się na mieszkanie komunalne.
• Program będzie realizowany przez SIM-y (Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe), TBS-y (Towarzystwa Budownictwa Społecznego) i spółdzielnie mieszkaniowe.
• Co najmniej 6,5 tys. mieszkań powstanie w 2025 r.
• Umowa najmu ma być na czas nieokreślony.
• Przykładowy czynsz dla mieszkania społecznego o powierzchni 40 m2 w Warszawie ma wynosić 1200 zł.

W budżecie na 2025 r. przeznaczono 2,5 mld zł na budownictwo społeczne i komunalne z kwoty 4,7 mld zł na szeroko rozumiane wsparcie mieszkalnictwa. Rząd szacuje, że już od 2030 r. możliwe będzie coroczne oddawanie ok. 40 tys. mieszkań komunalnych i społecznych. Dzięki „pierwszym kluczom” w 2025 r. może zostać sfinansowanych do 15 tys. mieszkań komunalnych oraz tych budowanych przez SIM-y i TBS-y.

Wsparcie na rynku nieruchomości – osoby starsze i niepełnosprawne, akademiki

Rząd postanowił pomóc także wesprzeć osoby, które ze względu na wiek czy stan zdrowia zmagają się z problemami na rynku nieruchomości. Opracowane rozwiązania są przeznaczone dla seniorów i osób niepełnosprawnych, które:

• będą mieć pierwszeństwo w dostępie do nowo tworzonych mieszkań komunalnych,
• otrzymają możliwość przeprowadzki do lokalu gminnego spełniającego warunki dostępności,
• będą mogły wydzierżawić swoje mieszkanie gminie, w zamian uzyskując opcję wynajęcia dostosowanego do jej potrzeb mieszkania komunalnego (dotyczy osób starszych).

Ponadto w programie została ujęta także kwestia akademików, która oznacza:

• Zwiększenie dostępności miejsc w akademikach.
• Pokrycie 80% kosztów budowy/remontu akademików dla uczelni.
• Wprowadzenie kosztów pobytu max. 200-300 zł za miesiąc.

Program „Klucz do mieszkania” – kiedy wejdzie w życie?

Ze względu na to, że rząd podzielił go na działania wspierające mieszkalnictwo komunalno-społeczne oraz własnościowe, aby projekt zaczął obowiązywać, muszą zostać wprowadzone dwie ustawy. Pierwsza część dotycząca nieruchomości komunalnych i społecznych niedługo powinna być już procedowana, a druga w połowie 2025 r.