Kredyty hipoteczne

Co to jest BIK i co o Tobie wie? Czy warto pobrać raport BIK?

Redakcja NOTUS

7 min czytania

Opublikowane: 4 września 2024

Kiedy wnioskujesz o kredyt w banku, ta instytucja sprawdza Twoją zdolność kredytową i historię spłacania zobowiązań. Robi to, żeby ograniczyć ryzyko i sprawdzić, czy stać Cię na terminową spłatę. Ważnym źródłem informacji o potencjalnym kredytobiorcy jest Biuro Informacji Kredytowej (BIK). Sprawdź, jak ono działa i co właściwie o Tobie wie. 

Biuro Informacji Kredytowej – co to jest?

BIK jest największym w Polsce zbiorem danych o klientach indywidualnych i przedsiębiorcach w zakresie kredytów i pożyczek. Baza zawiera informacje o każdej spłaconej w terminie racie, jak i o płatnościach z opóźnieniem. Obecnie w BIK-u znajdują się informacje dotyczące 159 mln rachunków należących do 25 mln klientów indywidualnych, oraz historia kredytowa 1,4 mln firm, rolników, mikroprzedsiębiorców i innych podmiotów. 

BIK istnieje od 1997 roku, a został założony przez Związek Banków Polskich. Warto wiedzieć, że zupełnie niesłusznie jest przez niektórych nazywany bazą dłużników – aż 90% danych przekazywanych do BIK nie dotyczy bowiem długów, tylko terminowych spłat. 

BIK – jak to działa?

Dane gromadzone i udostępniane przez BIK pochodzą od instytucji bankowych, SKOK-ów i firm pożyczkowych. Podmioty te muszą obowiązkowo przekazywać do bazy określone informacje, w momencie gdy udzielą zobowiązania. W przypadku firm pożyczkowych taki wymóg istnieje od 18 maja 2023 roku, ale już wcześniej wiele z nich dobrowolnie współpracowało z BIK-iem. Dzięki tym danym banki i instytucje mogą ocenić wiarygodność płatniczą kredytobiorców i kontrahentów. 

W BIK-u przetwarzane są dane dotyczące:

• kredytów na zakup towarów, usług i papierów wartościowych;
• kredytów niecelowych i studenckich;
• kredytów mieszkaniowych;
• kredytów odnawialnych;
• kart kredytowych;
• limitów debetowych w ROR;
• kredytów poręczonych;
• kredytów od instytucji pozabankowych tzw. „chwilówek”;
• płatności odroczonych.

Kiedy spłacisz ratę w terminie, do BIK-u trafi pozytywna informacja. Będzie ona negatywna w przypadku opóźnień lub niespłacanych kredytów. 

Banki zawsze sprawdzają wiarygodność kredytową w bazach BIK-u, kiedy otrzymują wniosek kredytowy od klienta. Natomiast firmy pożyczkowe mają wybór. Mogą korzystać z danych Biura Informacji Kredytowej, ale również innych baz, takich jak: Krajowy Rejestr Długów (KRD), Rejestr Dłużników BIG InfoMonitor czy Rejestr Dłużników ERIF. Same decydują, w której zweryfikują klienta. 

Poza tym obowiązek weryfikacji nie oznacza, że każdy negatywny wpis będzie oznaczać odmowę udzielenia pożyczki. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie – instytucje pozabankowe podchodzą bardziej liberalnie do opóźnień w spłacie. 

Co wie o Tobie BIK?

Aby sprawdzić, jakie dane są przekazywane do bazy, pobierz raport BIK. Jednorazowa opłata z tego tytułu wynosi 54 zł i obejmuje pełną historię kredytową. Raz na pół roku możesz uzyskać bezpłatną wersję raportu, która nazywana jest obecnie kopią danych. Jest to jednak wersja dla cierpliwych – czas oczekiwania na taki raport to 30 dni. Raport ten zawiera informacje dotyczące:

• zaciągniętych i spłaconych zobowiązań kredytowych;
• ewentualnej upadłości konsumenckiej;
• zapytań przekazywanych przez banki do BIK-u o Twoją historię kredytową (nie tylko w przypadku wnioskowania o zobowiązanie);
• Twoje dane osobowe.

Natomiast BIK przechowuje informacje, które są znacznie bardziej szczegółowe. Te dane znajdują się w pełnym płatnym raporcie, który zawiera:

• Twoje dane;
• wskaźnik BIK;
• ocenę punktową BIK – wyliczana jest na podstawie Twojej historii kredytowej i stanowi prognozę tego, czy ewentualne zobowiązanie będziesz spłacać terminowo;
• informacje o zobowiązaniach, które spłacasz – ile wynosi rata, ile pozostało do spłaty, suma zaległości, czy masz uregulowaną bieżącą płatność i czy spłacasz raty terminowo;
• liczbę zapytań kredytowych w BIK (informuje o tym, w ilu instytucjach bankowych starałeś się o kredyt);
• liczbę niespłaconych długów;
• liczbę uregulowanych płatności;
• szczegóły poszczególnych zobowiązań;
• informacje finansowe z BIG InfoMonitor – dotyczą innego typu zobowiązań, np. opłat za energię czy gaz;
• dane dotyczące uregulowanych płatności;
• zapytania o Twoje dane w Biurze Informacji Gospodarczej InfoMonitor.

BIK regularnie aktualizuje bazy danych. Dzięki temu bank lub instytucja pozabankowa może uzyskać zarówno informacje pozytywne, jak i te dotyczące nieterminowej spłaty. 

Dlaczego warto pobrać raport BIK?

Dane z BIK-u są cenne nie tylko dla banków czy firm pożyczkowych, ale również dla Ciebie. Jeśli pobierzesz pełny raport BIK, dowiesz się:

• jaka jest Twoja historia w BIK-u, czy nie masz długów, o których być może nie wiesz, w tym przeterminowanych opłat znajdujących się w bazie BIG InfoMonitor;
• jaki jest Twój scoring;
• czy masz zakupy z odroczoną płatnością.

Raport ten warto sprawdzić, jeśli planujesz zaciągnąć kredyt. Zdarza się, że do BIK-u trafiają negatywne wpisy przez pomyłkę. W takim przypadku musisz skontaktować się z instytucją, która go dodała z prośbą o usunięcie. BIK może to zrobić tylko na tej podstawie. 

Dzięki weryfikacji historii w BIK-u możesz uniknąć problemów w postaci odrzucenia wniosku o kredyt ze względu na negatywne informacje zgromadzone w bazie. W przypadku wątpliwości raport BIK możesz skonsultować z Ekspertem Finansowym, który na podstawie raportu oraz innych otrzymanych od Ciebie informacji może określić szanse na uzyskanie przez Ciebie kredytu.

Kiedy zniknie negatywny wpis z BIK-u?

Gromadzone w bazie informacje pozytywne ułatwiają uzyskanie zobowiązania, a te negatywne – wprost przeciwnie. Co się stanie, jeśli przydarzy Ci się opóźnienie w płatności raty?

Po pierwsze dane pozytywne pozostają nawet po spłacie zobowiązania, jeśli wyrazisz wcześniej zgodę na ich przetwarzanie. Inaczej wygląda to w przypadku negatywnych wpisów. Jeśli:

• opóźnienie w płatności przekracza 60 dni;
• minęło 30 dni od poinformowania Cię przez bank, SKOK lub firmę pożyczkową o zamiarze przetwarzania tych danych;

BIK będzie przetwarzać owe wpisy bez Twojej zgody przez 5 lat, licząc od dnia wygaśnięcia zobowiązania. To oznacza, że każda instytucja, która sprawdzi Cię w bazie, dowie się o opóźnieniach w płatności. To z kolei może być podstawą negatywnej odpowiedzi na wniosek o udzielenie kredytu czy pożyczki. Ostatecznie wszystko jednak zależy od decyzji konkretnej instytucji finansowej. 

Dane mogą być usunięte z BIK-u w następujących przypadkach:

• omyłkowe wprowadzenie ich do systemu BIK;
• upływ 5-letniego terminu przetwarzania danych po wygaśnięciu zobowiązania;
• wycofanie zgody na przetwarzanie danych po spłacie zobowiązania lub upływ termin, na który została wyrażona zgoda. 

Czy BIK decyduje o przyznaniu zobowiązania?

W bazie Biura Informacji Kredytowej znajduje się mnóstwo istotnych danych związanych z Twoimi zobowiązaniami. Jednak BIK nie jest podmiotem decydującym o przyznaniu kredytu czy pożyczki. Decyzja taka należy do banków, firm pożyczkowych czy SKOK-ów, a więc instytucji finansowych współpracujących z BIK-iem.

To one analizują Twoją historię kredytową i na tej podstawie podejmują decyzję. BIK jedynie przekazuje dane. Natomiast każdy kredytodawca czy pożyczkodawca ocenia je według własnej polityki. Pamiętaj, że negatywne wpisy nie przekreślają szans na zaciągnięcie zobowiązania. Pojedyncze opóźnienia raczej nie będą problematyczne, ale często powtarzające się już tak. 

Weź pod uwagę alerty BIK

Dzięki BIK-owi możesz nie tylko skontrolować swoją aktualną sytuację finansową, ale również ustrzec się przed wyłudzeniem kredytu. Taką możliwość dają alerty BIK. Według danych Związku Banków Polskich tylko w pierwszym kwartale 2024 roku odnotowano ponad 3 tys. prób wyłudzeń. To oznacza, że dochodziło do niej średnio co 40 minut. Największa z tych prób dotyczyła kwoty 2,5 mln zł. Jeśli dojdzie do wyłudzenia i wzięcia kredytu na Twoje dane, możesz zostać zobowiązany do jego spłacania. Tymczasem dzięki usłudze Alerty BIK jesteś w stanie się ustrzec przed tym. Jak to działa?

Za każdym razem, kiedy ktoś złoży wniosek o kredyt lub pożyczkę na Twoje dane, otrzymasz wiadomość SMS. Dzięki temu możesz zareagować i zapobiec udzieleniu zobowiązania. W takim przypadku natychmiast skontaktuj się z BIK-iem pod numerem telefonu 22 348 4444.  Wtedy przedstawiciele biura pomogą Ci ustalić, czy rzeczywiście są powody do obaw. 

Barbara Sikora
Ekspert Finansowy NOTUS