Zanim bank przyzna Ci kredyt, przeprowadza analizę zdolności kredytowej, sprawdza historię wnioskodawcy w BIK-u i ocenia, czy przyznanie zobowiązania nie będzie zbyt ryzykowne. Jednak żadna taka analiza nie zagwarantuje, że klient spłaci raty zgodnie z ustalonym harmonogramem. W pewnych przypadkach bank może złożyć wypowiedzenie umowy kredytowej. Kiedy się na to decyduje?

Wypowiedzenie umowy kredytu – na czym to polega?

Możliwość wypowiedzenia umowy kredytu jest dostępna na podstawie artykułu 75 Prawa bankowego. Wynika z niego, że:

• bank może wypowiedzieć umowę, jeśli kredytobiorca nie dotrzymał warunków udzielenia zobowiązania albo utracił zdolność kredytową;
• termin wypowiedzenia wynosi 30 dni, chyba że strony w umowie określą dłuższy (jeśli kredytobiorca jest zagrożony upadłością, obowiązuje krótszy – 7 dni);
• wypowiedzenie umowy nie może nastąpić, jeżeli bank zgodził się na realizację przez kredytobiorcę programu naprawczego;
• jeśli bank oceni, że proces naprawczy nie jest odpowiednio realizowany, również może złożyć wypowiedzenie umowy.

Choć obie strony umowy mają możliwość jej wypowiedzenia, to bardzo rzadko z niej korzystają ze względu na konsekwencje. W takim przypadku konieczna jest całkowita spłata kredytu, co w praktyce przekłada się na zajęcie majątku dłużnika, gdyż zazwyczaj nie ma on wystarczających środków. Oczywiście, wszystko zależy od kwoty zobowiązania. Kiedy chodzi o wysokokwotowy kredyt hipoteczny, szybka spłata może być niemożliwa do realizacji. 

Wypowiedzenie umowy przez bank – jak to przebiega?

Jeżeli nie będziesz się wywiązywać z umowy, z pewnością bank wielokrotnie Ci przypomni o zaległościach w spłacie rat. Wypowiedzenie umowy jest dla tej instytucji jednak ostatecznością, gdyż wiąże się ze wspomnianą windykacją, która niekoniecznie musi się zakończyć odzyskaniem przez bank należności. Dlatego dla banku lepszym rozwiązaniem jest negocjowanie warunków spłaty. 

Kiedy jednak instytucja już zdecyduje, że chce rozwiązać umowę, musi złożyć pisemne wypowiedzenie i zawrzeć w takim dokumencie:

• podstawę prawną wypowiedzenia,
• powód wypowiedzenia,
• termin rozwiązania umowy,
• konsekwencje wypowiedzenia.

Jak już wspominaliśmy, przepisy przewidują określony termin wypowiedzenia umowy kredytu przez bank, który standardowo wynosi 30 dni lub 7 dni w przypadku podejrzenia ogłoszenia upadłości przez kredytobiorcę. 

Kiedy bank może wypowiedzieć umowę kredytu hipotecznego i innych zobowiązań?

 Prawdopodobnie stanie się tak w następujących przypadkach:

• Wprowadzenie banku w błąd – najczęściej dotyczy to łamania prawa przez kredytobiorcę lub zatajenia części informacji, aby otrzymać zobowiązanie lub uzyskać je w wyższej kwocie. Przykładem może być przedstawienie fałszywych dokumentów potwierdzających osiągane dochody. 
• Niedotrzymywanie warunków spłaty zobowiązania – najczęściej chodzi o niespłacanie kredytu zgodnie z harmonogramem. Inną przyczyną może być wykorzystanie środków niezgodnie z przeznaczeniem. 
• Utrata przez kredytobiorcę zdolności kredytowej – w praktyce ten punkt wiąże się z poprzednim. Jeśli spłacasz raty w terminie, bank nie będzie kontrolować, jak zmienia się Twoja zdolność kredytowa. Może to zrobić gdy złożysz wniosek o zmianę warunków zobowiązania. Do momentu, w którym nie masz problemów z terminową płatnością rat, bank nie będzie na nowo przeliczać Twojej zdolności kredytowej. 

Jeśli Twoja sytuacja finansowa się pogarsza i obawiasz się, że możesz mieć problem z terminową spłatą rat, skontaktuj się z bankiem. Instytucja może Ci zaproponować różne rozwiązania, które ułatwią Ci poradzenie sobie z trudną sytuacją. Być może wystarczą Ci kilkumiesięczne wakacje kredytowe, aby dać sobie czas na poprawienie sytuacji finansowej.  

Jakie są konsekwencje wypowiedzenia umowy kredytowej przez bank?

Po wypowiedzeniu umowy kredytowej przestają obowiązywać dotychczasowe warunki spłaty. Musisz zwrócić całą kwotę zobowiązania wraz z ewentualnymi odsetkami i dodatkowymi kosztami w krótkim czasie, najczęściej 30 dni, chyba że umowa stanowi inaczej. Czas na spłatę zobowiązania liczony jest od dnia, w którym kredytobiorca otrzymał wypowiedzenie. Podołanie spłacie tak dużej kwoty może być bardzo trudne. Dlatego w takich przypadkach często dochodzi do:

• postępowania sądowego,
• zajęcia komorniczego majątku dłużnika.

Kolejną konsekwencją są negatywne wpisy w BIK-u. Spowodują one, że w najbliższych latach nie będziesz mieć żadnych szans na zaciągnięcie kredytu. 

Nawet jeśli już otrzymasz wypowiedzenie umowy, możesz uniknąć egzekucji komorniczej. Spróbuj skontaktować się z bankiem i podjąć negocjacje. Choć na tym etapie szanse są już niewielkie, to zdecydowanie warto spróbować. Najprawdopodobniej jedynym sposobem na ewentualne przywrócenie umowy, może być uzyskanie pomyślnego wyroku sądu, a do tego będzie on musiał wykazać, że w wypowiedzeniu doszło do błędów proceduralnych. 

Wypowiedzenie umowy kredytu przez bank a program naprawczy

Jak wspomnieliśmy, jeśli bank zaakceptuje plan naprawczy i będziesz go realizować, unikniesz wypowiedzenia umowy kredytu. Tylko na czym to polega? Ta kwestia została uregulowana w ustawie o kredycie hipotecznym. Jeśli nie płacisz rat, bank może Ci wystawić wezwanie do zapłaty z terminem 14 dni. W przypadku gdy otrzymasz takie pismo, masz 14 dni na złożenie wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Możesz ustalić z bankiem, na czym będzie polegać ten plan naprawczy. Instytucja może zaproponować:

• Wakacje kredytowe, czyli wspomniane już rozwiązanie, dzięki któremu możesz nie płacić przez pewien okres rat i tym samym zyskać czas, aby wyjść na finansową prostą.
• Wydłużenie okresu kredytowania – dzięki temu możesz obniżyć miesięczną ratę, ale ma to również negatywne konsekwencje, gdyż wzrosną wówczas całkowite koszty kredytowania.
• Kredyt konsolidacyjny – to rozwiązanie, dzięki któremu uporządkujesz swoje finanse, tzn. połączyć kilka kredytów i pożyczek, a dzięki temu płacić jedną ratę, która będzie niższa od łącznej kwoty pozostałych zobowiązań. 
• Czasowe zawieszenie spłaty raty kapitałowej – wtedy płacisz wyłącznie część odsetkową raty, czyli Twoje miesięczne obciążenie finansowe jest mniejsze.
• Zmiana z rat malejących na stałe – korzystne szczególnie na początkowym okresie spłaty, kiedy raty kredytu malejącego są najwyższe.

Jeśli zmiana warunków udzielenia kredytu nie przyniesie efektu, bank powinien Ci umożliwić sprzedaż nieruchomości, aby spłacić z tych środków zobowiązanie. W przypadku gdy uzyskana kwota nie wystarczy, kredyt musi być dalej spłacany. 

Również w przypadku kredytu gotówkowego możesz otrzymać różne propozycje wyjścia z trudnej sytuacji, ale najlepiej nie czekaj na moment, w którym nie będziesz w stanie spłacać rat na czas. 

Kiedy możliwe jest wypowiedzenie umowy przez kredytobiorcę?

Nie tylko bank może wypowiedzieć umowę kredytową. Z art. 75a. Prawa bankowego wynika, że jeśli termin spłaty kredytu jest dłuższy niż rok, jako kredytobiorca możesz wypowiedzieć umowę z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia. Nie musisz uzasadniać, dlaczego to robisz. Natomiast konsekwencje pozostają takie same jak w przypadku wypowiedzenia przez bank. Masz krótki czas na całkowitą spłatę zobowiązania. Ze względu na konsekwencje jest to rzadko praktykowane.

Wypowiedzenie a odstąpienie od umowy kredytu

Zdarza się, że wypowiedzenie umowy kredytowej i odstąpienie od niej są terminami używanymi zamiennie, a tymczasem nie oznaczają tego samego. Masz prawo do odstąpienia od umowy kredytu w ciągu 14 dni bez wskazywania przyczyny i ponoszenia dodatkowych kosztów. Dotyczy to zarówno kredytów konsumenckich, jak i hipotecznych czy kart kredytowych. Oczywiście, konsekwencją jest to, że musisz oddać pożyczone środki. Konsumenci korzystają z tego w różnych przypadkach, m.in. kiedy zdecydowali się na nieprzemyślany zakup, znaleźli tańszą ofertę zobowiązania czy też nie doczytali warunków umowy kredytowej.

Takie sytuacje wiążą się jednak ze stresem i niepotrzebnymi formalnościami, dlatego warto ich unikać. Przed podjęciem decyzji o zaciągnięciu kredytu warto porozmawiać z Ekspertem Finansowym, który wskaże, jakie produkty kredytowe najbardziej wpisują się w Twoje oczekiwania. Dzięki zestawieniu ofert przygotowanych przez eksperta będzie Ci łatwiej podjąć odpowiednią decyzję.

Po jakim czasie od wypowiedzenia umowy kredytu sprawa trafia do komornika?

W przypadku niespłacania rat przez kredytobiorcę pierwszym krokiem jest przekazanie sprawy do bankowego działu windykacji, który podejmie próbę polubownego odzyskania środków. Nie warto unikać kontaktu z instytucją na tym etapie, gdyż konsekwencją braku reakcji będzie przekazanie sprawy do sądu. Po wyroku wydawany jest nakaz zapłat, który następnie opatrzony zostaje klauzulą wykonalności. Wtedy instytucja zwróci się do komornika, którego zadaniem będzie pokrycie zobowiązania z majątku dłużnika. W przypadku umowy kredytu hipotecznego dojdzie do licytacji nieruchomości, która stanowiła zabezpieczenie spłaty. Jeśli uzyskane środki wystarczą na pokrycie zobowiązania, do dłużnika trafi ewentualna nadwyżka. Przeważnie od momentu wypowiedzenia umowy kredytu hipotecznego do zajęcia komorniczego mija co najmniej kilka miesięcy, ale nie jest to regułą. 

Skontaktuj się z Ekspertem Finansowym i uniknij problemów

Kredytobiorca powinien szukać sposobów na wyjście z kryzysu, zanim jeszcze otrzyma wypowiedzenie umowy kredytu z powodu utraty zdolności kredytowej lub zagrożenia jego upadłością czy też z innych powodów. Bez względu na to, czy dotyczy to umowy kredytu konsumenckiego czy hipotecznego, możesz zwrócić się do naszego Eksperta Finansowego. Nie czekaj na moment, w którym nie będziesz w stanie spłacać rat zgodnie z harmonogramem. Ekspert przeanalizuje Twoją sytuację i zasugeruje możliwe rozwiązania. Być może optymalnym rozwiązaniem w Twoim przypadku będzie konsolidacja, wydłużenie okresu spłaty czy też restrukturyzacja kredytu.

Pamiętaj, że dla banku wypowiedzenie umowy kredytu jest ostatecznością. Instytucja może zaproponować Ci różne rozwiązania, aby tylko zobowiązanie było spłacane i nie doszło do konieczności odzyskiwania środków poprzez zajęcie majątku dłużnika.

Źródła:

1. Art. 75. – Wypowiedzenie umowy kredytu – Prawo bankowe »
2. Art. 75c. – Wezwanie do dokonania spłaty; restrukturyzacja zadłużenia – Prawo bankowe »