Raty annuitetowe – na czym polegają i czy warto się na nie zdecydować?
W przypadku ubiegania się o kredyt hipoteczny przed kredytobiorcą staje konieczność wielu wyborów dotyczących warunków kredytowania. Jedną z ważnych kwestii jest rodzaj rat – mogą być one stałe lub malejące. Pierwsze określa się jako raty annuitetowe, które zwykle są łatwiej dostępne dla osób z niższą zdolnością kredytową, ale w dłuższej perspektywie mogą wiązać się z wyższym kosztem ogólnym kredytu. Rozważasz pożyczkę i szukasz praktycznych informacji o ratach annuitetowych? Czytaj dalej!
Spis treści
Raty annuitetowe – czym są i co wchodzi w ich skład?
Raty kredytowe składają się z dwóch części – kapitałowej i odsetkowej. Pierwsza to po prostu pożyczone pieniądze. Drugą część definiuje oprocentowanie, które jest bezpośrednim zyskiem dla banku i składa się ze stopy referencyjnej i marży. Oprocentowanie w połączeniu z wcześniej ustaloną wysokością kapitału spłacanego w każdym miesiącu stanowi podstawę raty kredytu. Oczywiście na całkowity koszt kredytu wpływa wiele innych czynników, ale w tym wpisie skupiamy się na ratach annuitetowych i ich znaczeniu przy spłacie kredytu.
Opcji pod względem konfiguracji rat i proporcji części kapitałowej do odsetkowej jest kilka. Jedną z nich są raty annuitetowe, które w terminologii finansowej oznaczają po prostu raty stałe. W tym przypadku wysokość części kapitałowej, jaką trzeba spłacać co miesiąc, jest niezmienna. Różna jest natomiast jedynie wspomniana proporcja względem części odsetkowej, bo w miarę spłacania kolejnych rat, maleje suma pożyczonych pieniędzy i tym samym naliczane do nich odsetki są inne. Początkowo więc większą część raty stanowią odsetki (bo są naliczane dla całej pożyczonej sumy), a w miarę zbliżania się do końca okresu kredytowania przeważa już kapitał (bo odsetki są naliczane dla niewielkiej sumy pozostałej do spłacenia kredytu).
Warto wiedzieć, że jeśli zależy Ci na równych ratach, to istotny jest także rodzaj oprocentowania. I w tym przypadku są dwie opcje – oprocentowanie stałe i zmienne. Pierwsze oznacza, że przez kilka lat kredytowania wysokość rat nie ulega zmianie, dlatego w połączeniu z ratą annuitetową kredyt taki jest najstabilniejszy. Natomiast inaczej może być w przypadku kredytu z oprocentowaniem zmiennym, gdzie wysokość oprocentowania zależy od wahań stóp procentowych. Do tej pory ich wysokość wyznaczana jest na podstawie wskaźnika referencyjnego WIBOR, ale wkrótce wpływ na zmienne oprocentowanie kredytów ma mieć WIRON.
Pamiętaj jednak, że zgodnie z zaleceniami Komisji Nadzoru Finansowego, banki mogą oferować możliwość stałego oprocentowania tylko przez określony czas. W przypadku kredytów hipotecznych najczęściej okres spłaty jest dłuższy, więc po 5 latach przechodzi się na oprocentowanie zmienne. Wówczas na wysokość rat kredytu będzie już mieć wpływ stopa referencyjna. Nie zmienia to jednak faktu, że część kapitałowa wciąż pozostaje niezmienna – nie można mylić oprocentowania stałego z ratami stałymi.
Kiedy trzeba lub warto wybrać raty annuitetowe?
Uzyskując kredyt hipoteczny z ratami annuitetowymi, masz pewność, że każdego miesiąca będziesz spłacać taką samą sumę kapitału plus naliczone odsetki. Dzięki temu możesz z dużą dokładnością zaplanować przyszły budżet. Niemniej jednak pożyczka oparta na ratach stałych może okazać się droższa w porównaniu do tej bazującej na ratach malejących, w przypadku których początkowo spłaca się wyższą część kapitału, a z czasem mniejszą kwotę.
W przypadku rat malejących w tym samym okresie kredytowania kredytobiorca spłaca większą część kapitału w porównaniu do kredytu z ratami równymi. Pierwsza opcja jest dla banków bezpieczniejsza, dlatego zwykle są one skłonne do obniżenia np. marży, co przekłada się na niższy koszt kredytu. Niższa kwota kredytu wynika również z tego, że już od początku spłaca się więcej kapitału, dlatego odsetki naliczane do każdej kolejnej raty kredytowej są mniejsze (bo nalicza się je do niższej sumy). W dłuższej perspektywie, chcąc oszczędzić, zwykle warto więc zdecydować się na raty malejące.
Nie zawsze jednak wybór rat malejących leży po stronie wnioskodawcy. Przede wszystkim w takich przypadkach początkowe raty są wysokie, dlatego do uzyskania takiego kredytu potrzebna będzie wyższa zdolność kredytowa. Rata annuitetowa zwykle jest więc łatwiej dostępna dla kredytobiorców o stosunkowo niskich zarobkach, samozatrudnionych czy mających dużą rodzinę i tym samym wysokie wydatki na utrzymanie gospodarstwa domowego.
Kiedy lepszym wyborem są raty malejące przy kredycie hipotecznym?
Kredyt hipoteczny z ratami malejącymi niemal zawsze okazuje się rozwiązaniem atrakcyjniejszym cenowo w porównaniu do kredytów z ratami annuitetowymi. Dla osób z dobrymi zarobkami, które mają wysoką zdolność kredytową, zwykle lepszym rozwiązaniem okazują się kredyty z ratami o charakterze malejącym.
Taka opcja bywa też polecana kredytobiorcom starszym i zaciągającym pożyczkę długoterminową. Warto bowiem pamiętać, że o ile w momencie wnioskowania o kredyt sytuacja finansowa może być na wysokim poziomie, to w perspektywie czasu może ulec zmianie. Jeśli np. ostatnie lata kredytowania pokrywają się z przejściem na emeryturę i tym samym niższymi dochodami, opłacanie wysokiej raty może okazać się sporym wyzwaniem. Natomiast spłacając większą część kapitału już na początku kredytowania, suma kapitału pozostałego do spłaty po latach jest już znacznie mniejsza.
Sposoby pozwalające obliczyć wysokość rat annuitetowych
Najprostszym sposobem pozwalającym na obliczenie wysokości raty annuitetowej jest skorzystanie z kalkulatora rat kredytu hipotecznego. Wystarczy uzupełnić niezbędne dane, takie jak kwota pożyczki, okres spłaty, rodzaj rat (w tym przypadku stałe) i oprocentowania. Narzędzie w krótkiej chwili samodzielnie wylicza prognozowaną ratę. Trzeba jednak pamiętać, że są to obliczenia wyłącznie szacunkowe.
Szczegółowe warunki umowy kredytowej i harmonogram spłaty kredytu zawsze są przygotowywane przez banki indywidualnie dla każdego klienta. W zależności m.in. od Twojej zdolności kredytowej istnieje też możliwość negocjacji z bankiem i uzyskania atrakcyjnej oferty. Jeśli rozważasz, czy zdecydować się na raty annuitetowe czy może malejące, warto poprosić o konsultację Eksperta Finansowego. Osoba taka przygotuje dla Ciebie porównanie i przeanalizuje oferty nawet kilkunastu banków, wskazując tę optymalną przy Twojej sytuacji.
Podsumowanie – czy warto zdecydować się na raty annuitetowe (stałe)?
Ponieważ raty annuitetowe są stałe, to przy założeniu stałego oprocentowania kredytobiorca może dobrze zaplanować przyszłe wydatki związane z opłacaniem kredytu. Zdecydowaną zaletą stałej wysokości rat jest też ich wpływ na zdolność kredytową wnioskodawcy – kredyt taki zwykle można łatwiej otrzymać w porównaniu do pożyczek, przy których wysokość comiesięcznej raty ma tendencję spadkową. Minusem rat annuitetowych jest natomiast fakt, że wpływają na wzrost ogólnej części kapitałowej, jaką trzeba pokryć, spłacając zobowiązanie.
Aleksandra Szmiel
Ekspert Finansowy NOTUS
