Co robi bank, gdy nie spłacasz kredytu? Konsekwencje opóźnień w spłacie kredytu
Po zaciągnięciu kredytu Twoim podstawowym obowiązkiem jest spłacanie rat zgodnie z harmonogramem. Zobowiązujesz się do tego w ramach zawartej umowy. Jeśli przestaniesz spłacać raty np. kredytu hipotecznego, Twoja nieruchomość, stanowiąca zabezpieczenie spłaty kredytu, może być zajęta i sprzedana w ramach licytacji komorniczej. To oczywiście ostateczny krok. Wcześniej bank podejmie inne działania, aby zmobilizować Cię do uregulowania płatności. Sprawdź, co grozi nierzetelnym kredytobiorcom.
Spis treści
Czy Polacy spłacają kredyty terminowo?
Z raportu InfoKredyt, przygotowanego przez Związek Banków Polskich, wynika, że w przypadku kredytów mieszkaniowych odsetek zobowiązań z opóźnieniem powyżej 90 dni wynosił w ostatnich latach około 3%. Zaległości w płatnościach od 31 do 90 dni występowało w 0,7% przypadków. Dłuższe opóźnienia mają miejsce przy kredytach ratalnych, gotówkowych i pożyczkach pozabankowych. Opóźnienie w spłacie kredytu gotówkowych powyżej 90 dni dotyczy ponad 10% zobowiązań.
Nie dopuść do opóźnień w spłacie rat!
Jeżeli zaciągnąłeś zobowiązanie, staraj się nie dopuścić do sytuacji, w której nie będziesz w stanie spłacać kredytu. Pierwszym krokiem powinno być ustanowienie raty na racjonalnym poziomie. Niech to będzie kwota, której podołasz, nawet jeśli będziesz mniej zarabiać albo pojawią się niespodziewane wydatki. Wprawdzie niższa rata i długi okres spłaty generują wyższe koszty zobowiązania, ale możesz odkładać środki i nadpłacać kredyt, kiedy pozwala Ci na to sytuacja finansowa. Zaciągnięcie kredytu powinno być dobrze przemyślaną decyzją, dlatego już na samym początku procesu warto skonsultować się z Ekspertem Finansowym. Specjalista taki oszacuje Twoją zdolność kredytową, wskaże, jaki kredyt jest w zasięgu Twoich możliwości i w jakich bankach masz szansę go uzyskać, a ponadto przeprowadzi Cię przez cały proces ubiegania się o finansowanie.
Co jednak zrobić, gdy masz już kredyt, Twoja sytuacja finansowa się pogarsza i czujesz uzasadnione obawy, że nie dasz rady zapłacić raty kredytu? Przede wszystkim nie czekaj na moment, aż to nastąpi. Skontaktuj się z bankiem i opisz swoją sytuację. Ponadto w takim wypadku również możesz liczyć na konsultację z ekspertami NOTUS. Po przeanalizowaniu Twojej sytuacji nasz specjalista przedstawi Ci możliwe rozwiązania. Być może dostępne są dla Ciebie wakacje kredytowe lub możesz wydłużyć okres spłaty i obniżyć ratę. Zdarza się także, że instytucje finansowe mają przygotowane inne rozwiązania. Warto mieć ubezpieczenie na wypadek, np. utraty pracy. Wtedy, jeśli stracisz zatrudnienie, ubezpieczyciel będzie przez dany okres spłacać Twoje zobowiązanie. Możliwym rozwiązaniem problemu jest także konsolidacja. Jeśli masz kilka zobowiązań do spłaty, możesz je połączyć i spłacać jedno.
Kiedy już dojdzie do opóźnień, bank może oczekiwać jak najszybszej zapłaty zaległości bez możliwości wydłużenia okresu spłaty. Dlatego też regulowanie na czas rat kredytu powinno być priorytetem. Co się jednak stanie, kiedy nie jesteś w stanie tego robić? Co grozi za niespłacanie kredytu?
Problem ze spłatą kredytu – co zrobi bank?
Każdy bank ma własne procedury postępowania w przypadku opóźnień w spłacie rat. Zasady te mogą się różnić w poszczególnych instytucjach. Dodatkowo, bank może podejmować poszczególne kroki po różnym czasie. Zazwyczaj jednak działania podejmowane przez banki są podobne – przybliżamy je poniżej. Przeważnie kilkudniowe opóźnienie nie będzie mieć poważniejszych konsekwencji, ale i tak staraj się spłacać raty zgodnie z harmonogramem.
Wezwanie do zapłaty zaległości
Kiedy przekroczysz termin zapłaty jednej raty kredytu, otrzymasz powiadomienie od banku. Przeważnie dzieje się to po upływie kilku dni od upłynięcia terminu. Z reguły banki wysyłają SMS-y z przypomnieniem o zapłacie. Ewentualnie możesz spodziewać się kontaktu telefonicznego od przedstawiciela instytucji z przypomnieniem o płatności albo otrzymania pisemnego wezwania. Oczywiście, bank może jednocześnie korzystać z różnych form powiadomienia.
BNP Paribas czy mBank kontaktują się po kilku dniach od terminu spłaty. W Alior banku zaległości za 3 miesiące wiążą się z ryzykiem skierowania sprawy do sądu i rozwiązania umowy kredytowej. Sprawdź, jak to wygląda w Twoim banku. Najczęściej przebiega to następująco:
- Jednodniowe opóźnienie w spłacie – dokonaj przelewu jak najszybciej, a zapewne nie poniesiesz żadnych konsekwencji.
- Do 30 dni opóźnienia – bank rozpocznie procedurę windykacyjną. Zapewne naliczy odsetki karne, będzie wysyłać przypomnienia do uregulowania zaległości różnymi kanałami.
- Powyżej 30 dni – bank wyśle ostateczne wezwanie do zapłaty, w którym powiadomi o możliwości wypowiedzenia umowy i skierowania sprawy do sądu.
- Powyżej 60 dni – w wielu przypadkach może to już oznaczać wypowiedzenie umowy. W takim przypadku bank oczekuje zwrotu całej kwoty zobowiązania w krótkim terminie.
Odsetki za opóźnienie w spłacie
Nawet jeśli przekroczysz termin płatności raty o kilka dni, poniesiesz z tego tytułu koszty. Bank naliczy opłaty za wysyłanie monitów upominawczych. Poza tym ma prawo pobrać odsetki karne za każdy dzień opóźnienia. Stawka za odsetki karne powinna widnieć w umowie, a jeśli jej nie określono, stosuje się odsetki ustawowe. Wynoszą tyle, ile suma aktualnej wysokości stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktu procentowego.
Wypowiedzenie umowy kredytu
Jeśli wezwania do zapłaty rat kredytu hipotecznego (lub innego) nie przynoszą efektów, bank wyśle Ci wspomniane powiadomienie o możliwości wypowiedzenia umowy zobowiązania przed czasem. Określi, w jakim czasie to się stanie. W zależności od banku może to być różny okres, ale wypowiedzenie stawia Cię w trudnej sytuacji finansowej. Okazuje się wtedy, że musisz nie tylko spłacić zaległe raty, ale również całą kwotę kredytu i to w zasadzie od razu. Najczęściej termin wypowiedzenia wynosi 30 dni i wtedy właśnie Tyle czasu masz na spłatę kredytu. Bank musi obowiązkowo podać przyczynę wypowiedzenia.
Termin może być skrócony do 7 dni, jeśli istnieje zagrożenie upadłości kredytobiorcy. Jednak warto pamiętać, że banki wolą unikać przechodzenia przez długą procedurę windykacyjną, dlatego w każdym przypadku warto próbować kompromisu. Wypowiedzenie umowy, szczególnie wysokiego kredytu hipotecznego, przeważnie kończy się licytacją komorniczą nieruchomości, która stanowiła zabezpieczenie spłaty. Z danych Biura Informacji Kredytowej wynika, że średnia wartość kredytu mieszkaniowego, o który klienci wnioskowali w czerwcu 2024 roku, wynosiła 442,83 tys. zł. Mało kto jest w stanie wygospodarować takie środki, aby w razie wypowiedzenia umowy natychmiast spłacić zobowiązanie.
Skierowanie sprawy do sądu
Kiedy opóźnienie w spłacie kredytu jest coraz dłuższe, a kolejne działania banku nie przynoszą oczekiwanego efektu, instytucja kieruje sprawę do sądu. Zazwyczaj dzieje się tak, jeśli nie spłacisz co najmniej 3 rat, nie reagujesz na wezwania ani nie ma z Tobą żadnego kontaktu. Efektem rozpatrzenia sprawy jest sądowy nakaz zapłaty. Po jego otrzymaniu masz 14 dni na zapłatę.
Jeśli i w tym przypadku nie spłacisz zobowiązania, dojdzie do egzekucji komorniczej. To oznacza zajęcie Twoich kont bankowych, wynagrodzenia czy posiadanych nieruchomości. Komornik szuka majątku, którym mógłby pokryć zobowiązanie. W przypadku kredytu hipotecznego zajmuje nieruchomość, która stanowiła zabezpieczenie spłaty. Dochodzi wówczas do licytacji, a z uzyskanych środków zostanie spłacone zobowiązanie. Do dłużnika trafia ewentualna pozostała kwota.
Jednocześnie pamiętaj, że w czasie całej procedury będą pojawiać się kolejne koszty, które Cię obciążą. Dalej będą naliczane odsetki ustawowe za opóźnienie. Ostatecznie to Ty zapłacisz za postępowanie sądowe i komornicze. Grozi Ci utrata nieruchomości, która była zabezpieczeniem spłaty. Ponadto nieruchomość zostanie zapewne sprzedana poniżej wartości rynkowej. W pierwszej licytacji może być nabyta za 3/4 wartości oszacowania, czyli określonej przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego. W drugiej to już co najmniej 2/3.
Problemy ze spłatą kredytu a negatywne wpisy w BIK-u
Biuro Informacji Kredytowej to baza, która zawiera dane o wszystkich kredytach i pożyczkach, które spłacasz. Trafiają do niej zarówno informacje o terminowej spłacie, jak i o niespłacaniu kredytu hipotecznego lub innych zobowiązań. To m.in. na podstawie danych z BIK-u banki analizują, czy mogą przyznać danemu klientowi kredyt. Kilkudniowe opóźnienie w spłacie raty kredytu nie będzie mieć dla Twojej historii kredytowej większych konsekwencji. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy zwlekasz z zapłatą nieco dłużej.
Dzieje się tak, gdy opóźnienie w spłacie kredytu wynosi powyżej 60 dni, a także minęło co najmniej 30 dni od momentu, w którym instytucja powiadomiła Cię o zamiarze przetwarzania danych na temat tego kredytu. W takiej sytuacji w BIK-u pojawia się wpis o Twojej zaległości w spłacie. Informacje te będą widnieć w rejestrze przez 5 lat od momentu wygaśnięcia zobowiązania, a Twoja zgoda na przetwarzanie owych danych nie jest wymagana. Negatywny wpis w BIK sprawia ponadto, że możesz mieć problem z uzyskaniem kredytu lub innej pożyczki w przyszłości.
Restrukturyzacja kredytu
Windykacja kredytu przez komornika to ostateczność, której banki starają się unikać. Przeważnie dążą do negocjacji z kredytobiorcą takich warunków spłaty, aby były realne do spełnienia przez spłacających. Dlatego banki podejmują różne formy kontaktu z klientem, aby rozpocząć rozmowy i ustalić, czy brak spłaty wynika z zaniedbania, czy pogorszenia się sytuacji finansowej kredytobiorców.
Wczesny kontakt z bankiem i inicjatywa ze strony kredytobiorcy pozwoli podjąć działania restrukturyzacyjne i ustalenie nowych warunków spłaty – być może wydłużenie okresu kredytowania, przejściową karencję w spłacie kredytu czy inne niestandardowe rozwiązania. Dlatego kluczową sprawą jest informowanie banku o możliwych problemach ze spłatą i wyrażenie woli znalezienia kompromisowego rozwiązania.
Tymoteusz Rządkowski
Ekspert Finansowy NOTUS
