Jak zastrzec PESEL i kiedy warto to zrobić?
Z raportu infoDOK wynika, że w I kwartale 2025 roku podjęto 3746 prób wyłudzenia kredytów i pożyczek na łączną kwotę 97,2 mln zł. Przestępcom w wielu przypadkach wystarczy numer PESEL oraz imię i nazwisko, aby zaciągnąć zobowiązanie na zupełnie obcą osobę. Aby do tego nie dopuścić, dokonaj zastrzeżenia numeru PESEL. Sprawdź, jak to zrobić.
Spis treści
Uwaga na próby wyłudzeń kredytów i pożyczek na dane innych osób!
We wspomnianym I kwartale 2025 roku ponad 4,2 tys. osób próbowało posłużyć się cudzymi dokumentami, a blisko 15 tys. – podrobionymi. Największa kwota, jaką chciano wyłudzić w tym okresie, wynosiła 2,35 mln zł.
Mnóstwo Polaków miało poważne problemy przez wyłudzenia na ich dane. Biuro Informacji Kredytowej opisuje ze szczegółami przypadek pana Adama. Przestępcy znali jego imię, nazwisko i numer PESEL. Tyle wystarczyło, aby zaciągnąć aż 15 zobowiązań na kilkadziesiąt tysięcy złotych. O wszystkim dowiedział się dopiero wtedy, gdy komornik zajął jego konto.
Przestępcy zaciągali najpierw pożyczki na niewielkie kwoty z uproszczoną procedurą. Podawali prawdziwe imię, nazwisko i numer PESEL, ale nieprawdziwy numer dowodu osobistego i adres. Na koniec zaciągnięto na jego dane 8 tys. zł. Pożyczki nie były spłacane i trafiły do firmy windykacyjnej, a następnie do e-Sądu, który wydał wyrok. Korespondencję skierowano na niewłaściwy adres, więc pan Adam o niczym nie wiedział. Kiedy wyrok był prawomocny, komornik zajął jego konto. Sytuacja była trudna – musiał zaskarżyć decyzję sądu i dochodzić swoich racji. Stracił czas i pieniądze, musiał wynająć prawnika. Do całej sytuacji by nie doszło, gdyby zastrzegł swój PESEL.
Zastrzeżenie numeru PESEL – o co chodzi?
Dzięki zastrzeżeniu numeru PESEL nikt nie skorzysta z niego bez Twojej wiedzy. Oznacza to, że nie zawrze na Ciebie umowy o kredyt lub pożyczkę, nie podpisze aktu notarialnego, nie zamówi kopii karty SIM, ani nie podpisze umowy z operatorem telefonii komórkowej. To rozwiązanie, które chroni przed działaniami oszustów.
Jak to się odbywa? Od 1 czerwca 2024 roku banki muszą sprawdzić, czy dany klient ma zastrzeżony numer PESEL. Jeśli tak, nie mogą mu udzielić kredytu lub pożyczki. W takim przypadku musi on cofnąć to zastrzeżenie i dopiero wtedy złożyć wniosek.
To, że zdecydujesz się zastrzec swój numer PESEL, nie blokuje możliwości:
- rejestracji do lekarza,
- realizacji recepty,
- wyjazdu zagranicznego,
- załatwienia sprawy urzędowej,
- wypłaty środków z bankomatu,
- realizacji przelewu.
Ciekawostka: jeśli podejmiesz próbę wypłacenia w oddziale banku gotówki, która wynosi więcej niż trzykrotność minimalnego wynagrodzenia w Polsce, a masz zastrzeżony PESEL, zostanie automatycznie nałożona blokada na 12 godzin. Gdy zdecydujesz się cofnąć zastrzeżenie, będzie to możliwe dopiero po tym czasie. Wcześniej nie wypłacisz środków.
Liczba zastrzeżonych numerów PESEL wynosi już ponad 5 mln. Po zastrzeżeniu pojawia się on w Rejestrze Zastrzeżeń Numerów PESEL Ministerstwa Cyfryzacji, a to powoduje, że nie dojdzie do kradzieży Twojej tożsamości.
Uwaga: obowiązek sprawdzania statusu zastrzeżenia numeru PESEL mają: banki, firmy pożyczkowe, firmy leasingowe, SKOK-i, dostawcy usług telekomunikacyjnych i notariusze.
Jak zastrzec numer PESEL krok po kroku?
Możesz zastrzec numer PESEL:
- w aplikacji mObywatel,
- przez stronę mobywatel.gov.pl,
- w dowolnym urzędzie gminy,
- przez bankowość elektroniczną,
- w placówce banku.
Zastrzeżenie numeru PESEL w aplikacji mObywatel lub przez stronę gov.pl
Aby dokonać takiego zastrzeżenia, pobierz aplikację i ją zainstaluj. W przypadku strony mObywatel.gov.pl wystarczy, że się zalogujesz. Następnie:
- Znajdź opcję Zastrzeż PESEL.
- Po kliknięciu tej opcji możesz zastrzec lub cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL.
Zastrzeżenie numeru PESEL w urzędzie gminy
Aby to zrobić, musisz wypełnić wniosek. Do zastrzeżenia konieczne będzie również okazanie jednego z dokumentów tożsamości:
- Dowód osobisty lub paszport (w przypadku obywateli Polski) – może to być wirtualny dowód, który masz w aplikacji mObywatel.
- Dokument potwierdzający tożsamość cudzoziemca.
- Dokument, na podstawie którego ustalono tożsamość przy nadawaniu statusu UKR – w przypadku obywateli Ukrainy i małżonków obywatela Ukrainy, którzy nie mają obywatelstwa ukraińskiego.
Zastrzeżenie jest realizowane na miejscu. W ten sam sposób możesz je cofnąć.
Zastrzeżenie numeru PESEL w bankowości elektronicznej lub w banku
Banki mają możliwość wdrożenia rozwiązań, dzięki którym klienci mogą dokonać zastrzeżenia numeru PESEL w aplikacji lub zrobić to stacjonarnie. Jednak nie jest to ich obowiązek i póki co żadna instytucja tego ostatecznie nie wprowadziła. Natomiast pojawiły się informacje, że wkrótce zrobi to mBank.
Co się dzieje, jeśli mam zastrzeżony numer PESEL, a dojdzie do udzielenia pożyczki na moje dane?
Instytucje mają obowiązek sprawdzenia, czy Twój numer PESEL jest zastrzeżony. Jeśli jest, wówczas nie mogą przyznać kredytu lub pożyczki. Gdyby jednak do tego doszło, to bank czy firma pożyczkowa popełniły błąd i nie mają prawa dochodzić od Ciebie roszczeń. Co za tym idzie, nie poniesiesz żadnych dodatkowych kosztów.
Źródła:
Autor
Paweł Kuczyński
Ekspert Finansowy
Skorzystaj teraz z bezpłatnej pomocy eksperta finansowego, zdalnie lub w oddziale
