Ubezpieczenie pomostowe – czym jest? Czy można uzyskać zwrot?
Banki udzielające kredytów na spore sumy zwykle szukają sposobów dodatkowego zabezpieczenia swoich spraw. Jednym z nich jest ubezpieczenie pomostowe przy kredycie hipotecznym. Było ono normą kilka lat wstecz, ale obecnie część instytucji finansowych z niego zrezygnowała. Mając pożyczkę lub planując jej zaciągnięcie, warto jednak dowiedzieć się dokładniej, czym jest ubezpieczenie pomostowe i komu należy się jego zwrot.
Spis treści
Co warto wiedzieć o kredycie hipotecznym i zabezpieczeniach do niego?
Kredyty hipoteczne udzielane są na konkretny cel, najczęściej budowę domu czy kupno mieszkania. Podstawowym zabezpieczeniem do nich jest hipoteka ustanowiona na danej nieruchomości, potwierdzona wpisem do działu IV księgi wieczystej. Na tej podstawie bank, w przypadku niewypłacalności klienta, może dążyć do wystawienia obciążonej nieruchomości na licytację. Jeśli więc kredytobiorca nie wywiązuje się ze spłaty rat, może to skutkować przeprowadzeniem procesu windykacyjnego z udziałem sądu i komornika. W konsekwencji może dojść do sprzedaży nieruchomości, na której widnieje wpis w księdze wieczystej. Uzyskane w ten sposób środki finansowe są przeznaczane na spłatę kredytu.
Hipoteka może być dla dla banku niewystarczającym zabezpieczeniem w pierwszym okresie kredytowania. Przede wszystkim od momentu złożenia wniosku w Sądzie Rejonowym aż do prawomocnego dokonania wpisu może minąć sporo czasu – nawet kilka miesięcy. W tym okresie bank nie ma realnego zabezpieczenia. Właśnie dlatego niekiedy wymagane jest ubezpieczenie pomostowe kredytu hipotecznego. Jest ono formą umowy ubezpieczenia między bankiem a towarzystwem ubezpieczeniowym. Gwarantuje ono odszkodowanie dla instytucji finansowej w przypadku, gdy kredytobiorca nie wywiązuje się z obowiązku terminowej spłaty rat kredytu hipotecznego. Ubezpieczenie takie wykupuje bank udzielający pożyczki. Natomiast koszty za nie może pośrednio ponosić kredytobiorca, w sposób ujęty w warunkach umowy kredytowej.
Zasady ubezpieczenia pomostowego a nowelizacja ustawy z 2022 roku
Przed przybliżeniem kluczowych informacji dotyczących ubezpieczenia pomostowego warto zaznaczyć, że obecnie większość banków zrezygnowało z obciążania klientów związanych z nim kosztami. Ma to związek z nowelizacją ustawy o kredycie hipotecznym, jaka miała miejsce 17 września 2022 roku. Wskazuje ona, że banki są zobowiązane do zwrotu kosztów ubezpieczenia pomostowego w określonym czasie po dokonaniu wpisu hipoteki do księgi wieczystej.
Zdaniem Ministerstwa Sprawiedliwości prawdopodobieństwo uzyskania przez bank wpisu do księgi wieczystej jest niemal stuprocentowe. Tym samym ryzyko, że wierzyciel nie będzie mógł w przyszłości domagać się swoich roszczeń zabezpieczonych hipoteką, praktycznie nie występuje. W związku z tym również obciążanie kredytobiorców kosztami z tytułu ubezpieczenia pomostowego nie ma większego sensu, bo po kilku lub kilkunastu miesiącach i tak kredytodawcy muszą zwracać wcześniej pobrane koszty.
Ile może wynosić koszt ubezpieczenia pomostowego?
Kilka lat wstecz prawie każdy bank powiększał ratę kredytu na poczet ubezpieczenia. Obecnie natomiast, z uwagi na konieczność zwrotu pobranych środków, większość instytucji finansowych odeszło od tych praktyk. Zdarzają się jednak wyjątki, dlatego zawsze warto dokładnie zapoznać się z warunkami umowy kredytu, przedstawionymi przez poszczególne placówki.
Najczęściej składki za ubezpieczenie pomostowe są ponoszone przez bank. Ten jednak, w ramach ich rekompensaty, może obciążyć kredytobiorcę i zaliczyć określoną sumę jako dodatkowe koszty kredytu. Zwykle wygląda to tak, że kredytodawca podnosi swoją marżę. To z kolei przekłada się na czasowy wzrost oprocentowania. W praktyce jest ono podnoszone w granicach 0,5-1%. To, ile wynosi ubezpieczenie pomostowe, zależy więc przede wszystkim od kwoty kredytu i czasu, jaki minie od uruchomienia pożyczki do dokonania wpisu hipoteki do księgi wieczystej. Niekiedy banki, zamiast podnoszenia marży, naliczały comiesięczną prowizję.
Ile może trwać ubezpieczenie pomostowe i od czego to zależy?
Opłaty za ubezpieczenie pomostowe są formą zabezpieczenia kredytu na czas, w jakim hipoteka nie jest jeszcze wpisana do księgi wieczystej danej nieruchomości. Ubezpieczenie takie obowiązuje więc od momentu wypłaty kredytu aż do ustanowienia hipoteki. Zarówno początek, jak i koniec opłacania ubezpieczenia zależy natomiast m.in. od rodzaju nieruchomości.
W przypadku domów i mieszkań z rynku wtórnego zwykle trzeba płacić ubezpieczenie od momentu wypłaty kredytu, co najczęściej następuje stosunkowo szybko. Natomiast pożyczki udzielane na zakup nieruchomości z rynku pierwotnego lub budowę domu najczęściej są wypłacane w częściach i terminach ustalonych w umowie kredytowej. Wówczas ubezpieczenie płaci się od momentu wypłaty pierwszej transzy kredytu.
Ubezpieczenie pomostowe przestaje obowiązywać w chwili ustanowienia hipoteki. To natomiast również zależy m.in. od rodzaju nieruchomości. Najczęściej wniosek o wpis hipoteki składany jest przez notariusza lub właściciela. Finalnie przy kupnie mieszkania z drugiej ręki hipotekę można ustanowić nawet już po kilku-kilkunastu tygodniach. Natomiast przy nieruchomościach, które nie są jeszcze gotowe do zamieszkania, okres ten może się wydłużyć do kilkunastu miesięcy, a w skrajnych przypadkach nawet do dwóch lat.
Kiedy i w jakiej formie bank zwraca ubezpieczenie pomostowe?
Kwota poniesiona na ubezpieczenie pomostowe może zostać zwrócona na konto kredytobiorcy lub przeznaczona na poczet spłaty kredytu. Na zwrot bank ma 60 dni od momentu ustanowienia hipoteki na danej nieruchomości i przedłożenia adekwatnego wypisu z księgi wieczystej. Termin taki obowiązuje od czasu wejścia w życie nowelizacji ustawy z 2022 roku.
Co zrobić, aby uzyskać zwrot za ubezpieczenie pomostowe?
Najczęściej instytucje finansowe automatycznie przeznaczają zwrot środków pozyskanych w ramach podwyższonej marży na poczet spłaty kredytu. Jeśli jednak bank zwleka i nie kontaktuje się z kredytobiorcą, warto zgłosić się do placówki. Być może konieczne będzie złożenie wniosku o zwrot ubezpieczenia pomostowego.
Niemniej jednak prośba o zwrot ubezpieczenia pomostowego kredytu hipotecznego powinna być wyłącznie formalnością – banki muszą respektować prawo.
Oskar Marciński
Ekspert Finansowy NOTUS
